Emeklilikte yaşa takılanlar kanunuyla emekli olanların da “ücreti, hafta tatili, yıllık izni” İş Kanunu’yla müdafaa altında bulunuyor. Çalışanların yıllık müsaadeye hak kazanmasında bir yıllık çalışma müddeti dikkate alınıyor.
EYT kapsamında emekli olup çalışmaya devam edenlerin yıllık müsaadeleri de kıdeme nazaran belirlenecek. Evvelki periyoda ilişkin kullanılmayan müsaadelerin parasını alan EYT’liler tıpkı işyerinde devam ettiğinde bir yılı doldurduktan sonra müsaadeye hak kazanacak, yıllık müsaade müddeti 14 günden başlayacak.
Müsaade parasını almadan çalışmaya devam edenler birinci sefer çalışmaya başladıkları tarihe nazaran hak kazandıkları müddette müsaade hakkını kullanmaya devam edecek.
Emekli olup sonra diğer işyerinde çalışan EYT’lilerin yıllık müsaade mühletleri birinci sefer bir işyerinde çalışmaya başlayanlar üzere 14 gün uygulanacak. Yeni işteki çalışma mühletleri 5 yılın sonunda 20 güne çıkacak.
Emekli olan EYT’li 50 yaş ve daha üstüyse öteki işyerinde de başlasa yıllık müsaade müddeti 20 günden başlayacak.
Yıllık müsaade, tatil hususlarında merak edilen birtakım soruların karşılıkları şöyle:
1-EYT’lilerin emeklilik sonrası müsaade vadeli nasıl hesaplanacak?
İş Kanunu’na nazaran çalışanlar bir yıllık çalışma müddetini doldurduğunda yıllık müsaadeye hak kazanılıyor. Yıllık müsaadeler taban, hizmet müddeti 1 yıldan beş yıla olanlara 14 gün, beş yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün, 15 yıldan fazla olanlara 26 günden az olmayacak. Bu müddetler iş mukavelelerine nazaran daha fazla olabiliyor. EYT kapsamında emekli olup müsaade paralarını almadan tıpkı işyerinde devam edenler için de bu mühletler geçerli olacak. Müsaade paralarını alıp tıpkı işyerinde devam edenler için ise müsaade mühleti 14 günden başlayacak.
2-Yıllık müsaade mühletine hafta sonu dâhil mi, müsaade 10 günden az olabilir mi?
Ferdî, toplu iş kontratıyla cumartesi, pazar hafta tatili belirlendiyse her iki gün yıllık müsaade müddetinden sayılmaz. Çalışan isterse yıllık müsaadesinin bir kısmını 10 günden aşağı olmamak üzere kullanabilir. Çalışanlar müsaadelerini bölerek kullanabilir. Yıllık müsaadenin bir modülü 10 günden az olmamak kaydıyla bir seferde, kalan müsaade mühleti de bölünerek kullandırılabilir.
3-Yıllık müsaade fiyatı hangi durumda ödenir?
Yasaya nazaran, iş mukavelesinde rastgele bir nedenle sona ermesi halinde emekçinin haz kazanıp kullanmadığı yıllık müsaade müddetlerine ilişkin fiyatı, kontratın sona erdiği tarihteki fiyatı üzerinden yatırılır. Kullanılmayan yıllık müsaade fiyatları fakat iş akdinin feshi durumunda ödenir. Emekli olup tıpkı işyerinde çalışmaya devam edenlerin müsaade fiyatının ödenmesi ise çalışan ve patronun mutabakatına bağlı olup ayrılanlara ise ödenmesi gerekiyor.
4- Kullanılmayan yıllık müsaadeler yanar mı, müsaade fiyatı nasıl hesaplanır?
Çalışanlar yıllık müsaade hakkından vazgeçemez, patron de müsaade vermemezlik yapamaz. Yıllık müsaade maddelerle çalışana tanınan bir haktır. Emekçinin evvelki yıllara ilişkin kullanılmayan yıllık müsaadelerinin yanacağına ait maddede bir karar bulunmuyor. Çalışanlar yıllık müsaadesi kullanmayarak karşılığında para talep edemez. Lakin işten ayrılma durumunda kullanılmayan yıllık müsaadeler varsa bu mühletler için ödeme yapılmak zorunda. Kullanılmayan müsaade fiyatları son brüt fiyat üzerinden hesaplanıyor.
5- Müsaadeye çıkmadan avans alınabilir mi, işyerinde 10 yıl müsaade kullandırılmayan çalışan ne yapabilir?
Çalışan müsaadeye çıkmadan patrondan avans isteyebilir. Patron de bu avansı çalışana ödemek zorunda. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’na dilekçe ile yazılı olarak ya da Alo 170’i arayarak yasal haklarının korunmasını talep edebilir. Çalışanın onayı olsa bile tatil, yıllık izinlerden vazgeçilemez. Bayramlar, hafta tatilleri, genel tatiller müsaade müddetinden sayılmıyor. Şayet müsaade mühleti tatil günlerine denk geldiyse müsaade müddeti sonuna eklenir.
6-İzinde 50 yaş kuralı EYT’liler için de geçerli mi, tatil periyodu patrondan yol müsaadesi istenebilir mi?
İş Kanunu’na nazaran 50 ve daha üst yaştaki personellere yıllık fiyatlı müsaade 20 günden az kullandırılamıyor. Bu yaşta olan EYT’tiler birebir işyerinde ya da öteki yerde işe başladığında direkt 20 gün müsaade kullanabilecek. Çalışan EYT’liler yıllık müsaade kullanırken patrondan yol müsaadesi isteyebilir ve 4 gün fiyatsız yol müsaadesi kullanabilir.
