Rusya – Ukrayna Savaşı’nda bir yıl geride kalırken Batı, Moskova idaresine yönelik yaptırımlarda çeperi genişletme sinyali verdi. Ortalarında Türkiye’nin de bulunduğu etraf ekonomilerden Rusya’ya yapılan ihracatı mercek altına alan AB, baskılarını artırmaya hazırlanırken birinci sinyali AB’li olmayan TIR’lara Belarus sonunu kapatarak verdi.
Türkiye’nin Rusya’ya ihracatı geçen yıl yüzde 43 artışla 7,6 milyar dolara ulaştı. Yılın sonunda Türkiye’nin en büyük sekizinci ihracat pazarı olarak listede yer bulan Rusya, bu yılın birinci iki ayında ise beşinci sıraya kadar yükseldi. İKTİSAT gazetesine konuşan iş dünyası temsilcileri, Türkiye’nin Rusya’ya artan ihracatının dikkat çektiğini, bunun sonucu olarak baskıların artabileceği ikazında bulundular.
ZEYTİNOĞLU: BASKI GELECEKTİR
Öncelikle Polonya’nın AB’li olmayan nakliyecilere Belarus sonunu kapatmasını pahalandıran İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) Lideri Ayhan Zeytinoğlu Polonya’nın Türkiye ile düzgün bağlarına dikkati çekerek uygulamanın Türkiye’yi değil, Belarus’u sıkıştırmak için gündeme geldiği görüşünü lisana getirdi. Türk nakliyecilerin alternatif güzergahlar üzerinde çalıştığını aktaran Zeytinoğlu, “Orta ve uzun vadede AB bize, ‘Çok dayanak veriyorsunuz, biraz dikkat edin’ diyecektir” sözlerini kullandı.
Türkiye’nin Rusya’ya yaptığı ihracatta önemli bir artış olduğunu vurgulayan Zeytinoğlu Rusya’nın çok sısa bir müddette Türkiye’nin beşinci büyük ihracat pazarı haline geldiğini belirterek “Bunun birilerinin dikkatini çekmemesi mümkün değil. Bize de baskı gelecektir, bu kaçınılmaz” dedi. Zeytinoğlu kelamları şöyle sürdürdü: “Ancak biz Rusya’ya yüklü olarak besin sattığımız için daha fazla büyüme talihimiz yok. Doğal bunun yanında biz Rusya’dan 30-40 milyar dolarlık enerji alıyoruz. Münasebetiyle Rusya’ya bağımlı olduğumuzu Batı’ya söylüyoruz. Bu nedenle ticareti de ofset etmeye çalışıyoruz.”
ÇETİN: DİKKATLİ OLMAK GEREKİYOR
DEİK Türkiye-Avrasya İş Kurulları Lideri Ruşen Çetin ise EKONOMİ’ye yaptığı değerlendirmede Türkiye’nin çeşitli kısımlar tarafından Rusya konusunda sıkıştırıldığını söyledi. Başta AB ve NATO Batı’nın müeyyideleri daha da artırıp zorlaştırmaya çalıştığını söz eden Çetin, “Hatta Türkiye’yi de [yaptırımların] içine almaya çalışıyorlar” dedi.
Batının bu tavrına rağmen Türkiye’nin epey başarılı bir siyaset izlediğini savunan Çetin, “İki tarafa da mümkün olduğu kadar eşit aralıkta gitmeye çalışıyoruz. O yüzden biraz daha uygun görünüyor durum. Batı, ödemeler konusunda birtakım zorluklar çıkarmıştı, fakat sistem tekrar de bir formda çözülüyor. O kısmı aşabiliyoruz. Ancak dikkatli olmak gerekiyor. Ödemeler ve bankalarla ilgili yeni müeyyideler gelebilir, bu bir varsayım. Dikkatli olmak lazım. Fakat siyasetimizi biz bu halde sürdürmeliyiz” biçiminde konuştu.
FAYAT: BATILI İŞ İNSANLARI FARKLI DÜŞÜNÜYOR
Türkiye’nin Rusya’ya en kıymetli ihracat kalemlerinden biri hazır giysi ve bu alandaki en uzman isimlerden biri de TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Kesimi Meclis Lideri Gurur Fayat. Türkiye’nin bugüne kadar hem AB hem de ABD’nin yaptırımlarına katılmadığını belirten Fayat, daha da kıymetlisi bu durumu her iki tarafın da kabul ettiğine dikkat çekti. Fakat Fayat “ticarete aracılık etme” konusuna Batı’dan kıymetli itirazlar geldiğini kaydetti. Vakit zaman Batılı üst seviye yetkililerin Türkiye’de temaslarda bulunduğunu hatırlatan Fayat, “Savaşın uzamasının hem Ukrayna’ya hem de AB’ye önemli tesirleri var, tıpkı Rusya’ya olduğu üzere. Aslında AB’de politikler Rusya ile ticarette çok katı olsalar da Batılı şirketler daha farklı düşünüyorlar, bunu bir formda aşmak istiyorlar. Hasebiyle orta sıra itiraz etseler de bu ticaretin fişini tam olarak çekemeyecekler. Zira AB için, Türkiye’den diğer hem Rusya hem de Ukrayna ile oturup konuşabilecek öbür ülke kalmadı” görüşünü paylaştı.
ALIŞKANLIKLARI DEĞİŞEN RUS TÜKETİCİ HARCAMALARDA FRENE BASIYOR
Savaşın başlarında Rusya’dan çıkan kimi yabancı markaların yerini Türk markaların aldığını hatırlatan Fayat, savaşın uzamasıyla Rusya’daki tüketici alışkanlıklarının da değiştiğini kaydetti. Rus vatandaşların harcamalarda frene bastıklarını anlatan Fayat “Rusya’dan siparişlerde gözle görülür düşüşler kelam konusu” diye konuştu. Kayıtlı ihracat sayılarına nazaran Rusya ve Ukrayna’ya hazır giysi ihracatı 300 milyon dolar seviyesinde olsa da ticaretin çok önemli kısmı yolcu beraberi olduğu için, bu iki ülkeye gerçek ihracatın 2 milyar dolar düzeyinde olduğu varsayım ediliyor.
SAYILARLA TÜRKİYE-RUSYA İLİŞKİLERİ
Rusya’dan ithalat ikiye katladı
2021 yılında 5,3 milyar dolar olan Rusya’ya ihracat 2022 yılında 7,6 milyar dolara ulaştı. Tıpkı devirde Rusya’dan ithalat ise 27,6 milyar dolardan 57,3 milyar dolara ulaştı. Artışta savaş sonrası yükselen güç fiyatları tesirli oldu.
Yabancıya satışta Ruslar birinci sırada
Savaşla birlikte Rusların Türkiye’de konut piyasasına ilgisi arttı. Yabancılara konut satışı 2022’de bir evvelki yıla nazaran yüzde 15,2 artarak 67 bin 490 oldu. Ruslar geçen yıl 16 bin 312 konutla yabancıya satışta birinci sırada yer aldı.
2022’de 1363 Rus sermayeli firma
Ruslar geçen yıl şirket açılışında da tepeye oturdu. Türkiye’de kurulan Rus sermayeli şirket sayısı bin 363 oldu. Bunların 140’ı anonim, bin 223’ü de limited olarak kayıtlara geçti. Toplam sermayesi 679,3 milyon TL’ye ulaşan bu şirketlerdeki yabancı hissesi 565,6 milyon TL oldu.
Rus turist azalmadı, bilakis arttı
Savaş başladığında en büyük tedirginlik turizmde yaşanacak kayıplardı. Lakin kestirimlerin tersine Rusya’dan gelen turist sayısında artış yaşandı. 2021’de 4,7 milyon olan Rus turist sayısı geçen yıl yüzde 13 artışla 5 milyon 232 bine yükseldi.
