Türkiye Makina Federasyonu İdare Şurası Lider Yardımcısı Sefa Targıt, deprem sonrası, hasarsız yahut kullanımına müsaade verilen az hasarlı binalarda bulunan asansörlerde uzman denetiminin kaide olduğunu söyledi.
Deprem durumunda asansörlerde en çok görülen hasarların kabin yahut karşı tartının raydan çıkması ve yapısal deformasyonlar olduğunu aktaran Targıt, “Asansör kuyusu ve ray sınırının ziyan görmediğinin tespitinden sonra asansörün çalışmasına dair noktalar denetim edilir. Mevzuata nazaran sarsıntı yahut kaza geçirmiş asansörün asansör periyodik muayene yönetmeliğine nazaran denetimi yapılmalıdır. Kuyu, ray sınırı, kabin ve karşı tartı askı sistemi üzere ana elemanların uygunluğundan emin olmadan sürüş yapmak ve öteki aksamı muayene etmek öbür tehlikelere, düşmelere yahut asansör aksamının ziyan görmesine yol açacaktır.” sözlerini kullandı.
Targıt, asansörlerde sismik durumlara uygun standartların olduğunu lisana getirerek şu bilgileri paylaştı:
“EN 81-77-Sismik Durumlara Tabi Asansörler Standardı, sarsıntı bölgelerinde yapılacak asansörlere, ana emniyet standardı olan EN 81-20 yahut yeni yayınlanan TS ISO 8100-1 standardının gereklerine ek olarak yapılması gerekenleri, alınması gereken ek yapısal önlemleri ortaya koyar. Buna nazaran, tasarım ivmesi 1’den küçük ise EN 81-20 yahut TS ISO 8100-1 kuralları kafidir ve bu yüzden hiçbir ek süreç gerekli değildir. Tasarım ivmesi 1 ile 2,5 ortasında ise Sismik Asansör Kategorisi 1 kabul edilir ve standartta tanımlanan küçük düzeltici süreçler gereklidir. Tasarım ivmesi 2,5 ile 4 ortasında ise Sismik Asansör Kategorisi 2 kabul edilir ve standartta tanımlanan orta seviyede düzeltici süreçler gereklidir. Tasarım ivmesi 4’ten büyük ise Sismik Asansör Kategorisi 3 kabul edilir ve standartta tanımlanan kıymetli ölçüde düzeltici süreçler gereklidir.”
Söz konusu ek tedbirlerin çok büyük masraflar yahut yapısal değişiklikler getirmediğini vurgulayan Targıt, lakin zelzelede hayat kaybını tedbire ve sakatlanmaların yaygınlığını azaltma, insanların asansörde mahsur kalmalarının önüne geçme, hasarı tedbire, yağ sızıntısına bağlı çevresel problemlerin önüne geçme ve hizmet dışı kalan asansörlerin sayısını azaltma taraflarında büyük yarar yarattığını kaydetti.
Targıt, binanın zelzele sensöründen sarsıntı olduğuna dair sinyal alınabildiği takdirde, asansörlerin mevcut iç ve dış tüm davetleri sildiğini ve yeni kayıt almadığını lisana getirerek, “Yavaş süratle en yakın kata masraf ve bir uzman denetim ve tekrar devreye alma süreçlerini yapana kadar kapıları açık olarak o pozisyonda bekler. Standarda uygun bina ve asansörler bu biçimde davranmalıdır. Özetle komut vermek mümkün olmaz, oluyorsa ya binada zelzele sensörü yoktur ya da asansör EN 81-77 çerçevesine uygun yapılmamış demektir.” halinde konuştu.
ASANSÖR SANAYİSİ AB AHENK SÜRECİNDEN EN FAZLA YARARLANMIŞ SEKTÖR
2021 yılı muayene sonuçlarına nazaran, Türkiye’de aktif, 713 bin 502 asansör bulunduğunu bildiren Targıt, şöyle devam etti:
“Bu asansörlerin 119 bin 789 adedi yani yüzde 17’lik kısmı inançlıdır. Yaklaşık yüzde 50’sine denk gelen 354 bin 506 adedi düzeltilmesi gereken eksikler taşıyan ancak kullanılabilir asansörlerdir. 239 bin 207 adet asansör yani her 3 asansörden biri ise kullanılmaması gerekecek kadar inançsızdır. Türkiye’deki asansörler ve asansör sanayisi, 2000’lerin başında yaşadığımız AB ahenk sürecinden en fazla yararlanmış kesimdir. Düzenlenmiş alanların en faal uygulananı diyebileceğimiz bu sahadır. Uygunsuz eser cezalarından en yüksek hissesi alması, öbür kesimlerden çok geride olmasından değil, çok açıkça ve net kriterlerle yüzde 100 piyasa kontrolünün uygulanabildiği tek eser kümesi olmasındandır.”
