Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Dış Ticaret Dataları baz alınarak Agrimetre tarafından hazırlanan Türkiye Besin ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Dijital Data Paneli’ne nazaran, 2023 yılının birinci ayında tarım, besin ve içecek bölümü 2,2 milyar dolar ihracat, 1,9 milyar dolar ithalat gerçekleştirdi. 01 ile 23 fasılları ortasındaki tüm GTIP kalemleri ile 29. ve 35. fasıllardan seçili eserlerin dahil edildiği hesaplamalara nazaran, 2023 yılının Ocak ayında bölümün dış ticaret fazlası evvelki yılın birebir periyoduna kıyasla yüzde 21 geriledi.
Özel Ticaret Sistemi (ÖTS) çerçevesinde yayınlanan dış ticaret bilgilerine nazaran 2023 yılının Ocak ayında ihracat, evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 9,9 oranında artarak 2,18 milyar dolara, ithalat yüzde 16,1 artarak 1,92 milyar dolara ulaştı.
DIŞ TİCARET FAZLASI DARALDI
Bölüm 2023 yılının Ocak ayında net ihracatçı pozisyonunu müdafaasına karşın ithalat ve ihracat birbirine yakın olarak gerçekleşti ve geçtiğimiz yıla kıyasla dış ticaret fazlası geriledi. 2023’ün birinci ayında dış ticaret fazlası evvelki yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 21,2 düşüşle, 0,26 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Ünite ihracat pahası 2023 yılının birinci ayında evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 23,4 artarak 1.290 dolar/ton olarak gerçekleşti. İthalat ünite kıymeti ise evvelki yıla nazaran yüzde 4,1 artışla 650 dolar/ton’a yükseldi.
DIŞ TİCARETTE ÖNE ÇIKAN ÜRÜNLER
2023 yılının birinci ayında ihracatta öne çıkan eserler sırasıyla un (126,7 milyon dolar), rafine ayçiçeği yağı (101,7 milyon dolar) ve fındık içi (90,8 milyon dolar) olurken bu eserler toplam ihracatın yaklaşık yüzde 14,6’sını oluşturdu.
2023’ün Ocak ayında en çok ithal edilen eserler ise sırasıyla buğday (347,8 milyon dolar), ham ayçiçeği Yağı (151 milyon dolar) ve soya fasulyesi (147,9 milyon dolar) oldu. Bu 3 eser, toplam ithalatın yaklaşık yüzde 33,7’sini, yani 3’te 1’ini oluşturdu.
İTHALATTA BİRİNCİ 2 SIRADAKİ ESERLER BÜYÜK ORANDA RUSYA VE UKRAYNA’DAN GELİYOR
2023 yılının Ocak ayında ithalatta birinci sırada yer alan buğdayın (347,8 milyon dolar) en fazla ithal edildiği birinci 2 ülke, 2022 yılından bu yana savaş halinde olan Rusya (275,5 milyon dolar) ve Ukrayna (66,2 milyon dolar) oldu. 2023 yılın Ocak ayındaki buğday ithalatında bu 2 ülkenin hissesi yüzde 98’in üzerinde gerçekleşti.
İthalatta 2. sırada yer alan ham ayçiçeği yağında 2023 yılı Ocak ayında 151 milyon dolarlık ithalat yapıldı. Ham ayçiçeği ithalatında bu 2 ülkenin hissesi yüzde 100 oldu, yani ithalatın tamamı Ukrayna (110,8 milyon dolar) ve Rusya’dan (40,2 milyon dolar) yapıldı.
Türkiye’nin ithalatında birinci 2 sırada yer alan eserlerin çok büyük bir kısmı, 2022 yılının başından bu yana savaş halinde olan Rusya ve Ukrayna’dan yapıldı.
EN ÇOK İHRACAT YAPAN SEKTÖRLER
2023 yılı Ocak ayına ilişkin dış ticaret bilgileri kesimlere nazaran incelendiğinde bitkisel yağ (253 milyon dolar), şeker ve şekerli mamuller (227 milyon dolar), yaş meyve (215 milyon dolar), sert kabuklu meyveler (158 milyon dolar) ve balıkçılık-su eserleri bölümleri (140 milyon dolar) en fazla ihracat yapan kesimler olarak sıralandı. Toplam ihracatın yüzde 45,6’sı bu 5 bölüm tarafından gerçekleştirildi.
2023 yılı Ocak ayında hayvan yemi (469 milyon dolar), bitkisel yağ (392 milyon dolar), un (369 milyon dolar), şeker ve şekerli mamuller (70 milyon dolar) ile kakao ve çikolata (58 milyon dolar) bölümleri ise en çok ithalat yapan kesimler olarak sıralandı. Toplam ithalatın yüzde 70,7’si, neredeyse 4’te 3’ü bu 5 bölüm tarafından gerçekleştirildi. Bu oranın yüksek olması ve geçmiş devirlere nazaran artması, ithalatın az sayıda bölümde ağırlaştığını gösterdi.
2022 yılında 5.674 milyon dolar hacim ile toplam ithalatın yüzde 27,8’ini oluşturan hayvan yemi dalı, 2023 yılı Ocak ayında da 469 milyon dolar ile toplam ithalatın yüzde 24,4’ini oluşturdu.
Bitkisel Yağ Dalı, 2021 yılında 3 milyar doları aşan ithalat ile toplam ithalatın yüzde 17,9’unu, 2022 yılında ise da 4.016 milyon dolar ile toplam ithalatın tekrar yüzde 19,7’sini oluşturmuştu. 2023 yılının birinci ayında da 392 milyon dolarlık ithalat ile toplam ithalatın yüzde 20,4’ünü oluşturdu.
İHRACATIN ARTTIĞI VE AZALDIĞI SEKTÖRLER
Evvelki yılın birebir devrine nazaran 2023 yılı Ocak ayında ihracatını paha olarak en fazla arttıran bölümler bitkisel yağ kesimi (88 milyon dolar artış), şeker ve şekerli mamuller kesimi (45 milyon dolar artış), tohumculuk kesimi (32 milyon dolar artış), bakliyat kesimi (21 milyon dolar artış) ve yaş meyve bölümü (19 milyon dolar artış) oldu.
Tıpkı devirde ihracatın en fazla gerilediği dallar sert kabuklu meyveler kesimi (40 milyon dolar düşüş), süt ve süt eserleri kesimi (18 milyon dolar düşüş), beyaz et dalı (15 milyon dolar düşüş), salça ve konserve bölümü (9 milyon dolar düşüş) ve canlı hayvan ticareti dalı (9 milyon dolar düşüş) oldu.
2023 yılında ithalatı paha olarak en fazla artan dallar un bölümü (126 milyon dolar artış), bitkisel yağ kesimi (63 milyon dolar artış), şeker ve şekerli mamuller bölümü (44 milyon dolar artış), canlı hayvan ticareti bölümü (31 milyon dolar artış) ve pirinç değirmenciliği bölümü (29 milyon dolar artış) oldu.
Tıpkı devirde ithalatı en çok düşen kesimler hayvan yemi kesimi (106 milyon dolar düşüş), yumurtacılık bölümü (3 milyon dolar düşüş), kuru meyve/sebze kesimi (2 milyon dolar düşüş), nişasta bölümü (1 milyon dolar düşüş) ve meyve suyu dalı (1 milyon dolar düşüş) oldu.
DIŞ TİCARETTE ÖNE ÇIKAN ÜLKELER
2023 yılı Ocak ayına ilişkin dış ticaret dataları ülkeler bazında incelendiğinde en çok ihracat yaptığımız 5 ülke Irak (227 milyon dolar), Rusya (179 milyon dolar), ABD (153 milyon dolar), Almanya (137 milyon dolar) ve İtalya (72 milyon dolar) oldu. Bu 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatımızın yüzde 35,2’sini oluşturdu.
Ülkelere nazaran en çok ihraç ettiğimiz eserler Irak için un, dondurulmuş tavuk eti, kırmızı mercimek; Rusya için mandalina, tohumluk ayçiçeği, limon; ABD için ambalajlı zeytinyağı, soya fasulyesi, sakızlı jöleli şekerler oldu.
Ülke bazında ithalat bilgileri incelendiğinde, 2023 yılı Ocak ayında en fazla ithalat yaptığımız ülkeler Rusya (504 milyon dolar), Ukrayna (373 milyon dolar), ABD (106 milyon dolar), Malezya (103 milyon dolar) ve Brezilya (57 milyon dolar) oldu. Bu 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 59,5’ini oluşturdu.
Türkiye’nin en fazla ithalat yaptığı 2 ülke hala savaşta olan Rusya ve Ukrayna olurken, bu 2 ülkeden yapılan ithalat ise toplam ithalatın yüzde 45,7’sini oluşturdu. Rusya’nın tek başına tüm ithalattaki hissesi yüzde 26,3 oldu.
İthalatta öne çıkan eserler Rusya için buğday, dane mısır, ham ayçiçeği yağı; Ukrayna için ham ayçiçeği yağı, soya fasulyesi, buğday; ABD için soya fasulyesi, etilen glikol, soya küspesi oldu.
