Tapu Kadastro Müdürlüğü binası Ayasofya Tarihi Müzesi olarak ziyarete açıldı
Sanat Tarihi Uzmanı Hayri Fehmi Yılmaz : “Ayasofya’nın tarihini anlatan süper düzenleme bir ilktir”
İSTANBUL – İstanbul Sultanahmet Meydanı’ndaki eski Defter-i Hakani (Tapu Kadastro Müdürlüğü) binası Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Ayasofya’nın birinci inşa tarihinden bugüne geçirdiği değişimlerin anlatıldığı bir müzeye dönüştürüldü. Ayasofya’nın koleksiyonunda yer alan nesnelerin ve dijital içeriklerin sergilendiği müze ziyarete açıldı. Ayasofya Tarihi Müzesi hakkında bilgi veren Sanat Tarihi Uzmanı Hayri Fehmi Yılmaz, “2020 yılında yapının mescide dönüştürülmesine karar verildiğinde Ayasofya’nın çok katmanlı tarihini anlatan bir sergilemenin, müzenin düzenlenmesinin yapılmasına da karar verildi” dedi.
İstanbul Sultanahmet Meydanı’nda bulunan eski Defter-i Hakani (Tapu Kadastro Müdürlüğü) binası Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Ayasofya’nın kuruluşundan itibaren günümüze gelene kadar geçirdiği değişimlerin anlatıldığı bir müzeye dönüştürüldü. 2020 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 1934 yılında müzeye dönüştürülen Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi’ni ibadete açmıştı. Birebir periyotta ibadete açılmasına karar verilen Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi’nin koleksiyonunda yer alan yapıtların sergilenebilmesi için Tapu Kadastro Müdürlüğünün de müzeye dönüştürülmesine karar verilmişti. Yaklaşık üç yıldır süren çalışmaların sonucunda Ayasofya’nın depolarında yer alan eserler ve Ayasofya’nın tarihini anlatan dijital müzecilik örneği ziyarete açıldı. Daha evvel hiç sergilenmeyen yapıtların yer aldığı müze hakkında Sanat Tarihi Uzmanı Hayri Fehmi Yılmaz bilgi verdi.
“Dünyanın en az ve en etkileyici anıtlarından biri olan Ayasofya fevkalâde bir koleksiyona sahip”
Ayasofya Tarihi Müzesi hakkında bilgi veren Sanat Tarihi Uzmanı Hayri Fehmi Yılmaz, “Ayasofya deyince Türkiye’nin süper anıtlarından birini hatırlıyoruz. Bu anıt 6. yüzyılda inşa edildi. 4. yüzyılda inşa edilip 5. ve 6. yüzyılda yenilendi. Bugünkü hali 6. Yüzyıldan günümüze kadar ulaştı. Dünyanın en az ve en etkileyici anıtlarından biri olan Ayasofya harika bir koleksiyona sahip. Yaşadığı bütün asırlarda kentin ve bu coğrafyanın yargıçları onu daha zenginleştirmek için yapıya birçok ikramlar sundu. Münasebetiyle Bizans ve Osmanlı uyarlıklarının tepesini temsil eden bir yapı oldu. 20. yüzyılda tarihinin büyük bir kısmı müze olarak geçti. 1934 yılında bu süreç içinde hem yapıyla ilgili kimi materyaller hem de yapının devirleriyle ilgili gereçlerini toplayan bir müze haline getirildi. 2020 yılında yapının kendisi tekrar cami haline getirilince Ayasofya Müzesi varlığını devam ettiriyor. Binanın içinde değil, anıt müze olarak kullanılıyordu. Koleksiyonlarını sergileme fırsatı ortaya çıktı. İstanbul’a bu da büyük bir hediye” dedi.
“Ayasofya’da kimileri hiç teşhire çıkmamış özgün materyal sergileniyor”
Ayasofya’nın depolarında yer alan lakin hiç sergilenmeyen yapıtları anlatan Yılmaz, “Ayasofya’da kimileri hiç teşhire çıkmamış özgün gereç sergileniyor. Çok özgün bir müze oluşturuldu. Aslında 2 kat boyunca Ayasofya tarihini görsellerle anlatan etkileyici bir çağdaş müzecilik teşhiri karşımıza çıkıyor. Çabucak onun altında da Ayasofya’nın bizim alıştığımız klasik manada bir teşhirini izlemek mümkün. Yapı gerecinin içerisinden damgalı tuğlalar çok enteresan bir kümesi oluşturuyor. Yapının bütün yüzeylerini kaplayan varlıklı mozaik bezemelerin vakitle dökülmüş olan tesseralarından örnekler görülüyor. Böylece mozaik sanatını anlamak çok enteresan olacak. Sikkelerle çok farklı bir koleksiyona sahip. Onları da orta ara standın her yerinde izleyebiliyoruz. Bizans periyoduna ilişkin taş eserler, mimari modüller fotoğraflarla çok güzel desteklenmiş. Osmanlı periyodu için de o periyodun mefruşatıyla ilgili bilhassa Kuran-ı Kerim mahfazaları bulunuyor. Osmanlı, ahşap sanatının hiç elbet baş yapıtı olan rahleler teşhir ediliyor. Minberin iki tarafına asılmış sancakların özgünü izlenebiliyor. Serafimlerden birinin yüzünü kapatan bir levha vardı. O kaldırılınca biz serafimi görüyoruz. Sultan Abdülmecid periyodunda yerleştirilmiş olan levhanın kendisi burada teşhir ediliyor. Ayasofya ile ilgili yazmalar var. Ayasofya Kütüphanesi çok enteresan bir kısım oluşturuyor. Bilhassa Osmanlı devrinde Ayasofya’nın tarihini anlatan yazmaların izlenmesi de hiç elbet çok keyifli. Müze haline getirildikten sonra Ayasofya Türkiye’de ve dünyada Bizans sanatının kıymetli müzelerinden biri haline geldi. Türkiye’de Bizans sanatı ile ilgili koleksiyonlar burada toplandı. Çıkışta bu sergilemelerin sonunda bizi fevkalade bir sürpriz karşılıyor. Bir rulo halinde Fatih’in Vakfiyesi ziyaretçileri karşılıyor. Sanırım birinci sefer teşhir ediliyor bu. Bence İstanbul tarihini sevenler, Ayasofya’yı izlemek isteyenler kesinlikle yapıyı ziyaret ettikten sonra bu müzeyi de ziyaret etmelidir” tabirlerini kullandı.
“Ayasofya’nın çok katmanlı tarihini anlatan bir müzenin düzenlenmesinin yapılmasına da karar verildi”
Ayasofya’nın mescide dönüştürülmesine karar verildiğinde müze içinde çalışmalara başlandığını aktaran Hayri Fehmi Yılmaz, “Ayasofya Müzesi, Türkiye’nin en eski müzelerinden biridir. Kurumsal olarak 1934 yılından beri var. 2020 yılında yapının mescide dönüştürülmesine karar verildiğinde Ayasofya’nın çok katmanlı tarihini anlatan bir müzenin düzenlenmesinin yapılmasına da karar verildi. Uzun uğraşlardan sonra Kültür Bakanlığının, Ayasofya Müzesi Müdürlüğü eşliğinde Ayasofya tarihiyle ilgili çok güzel bir stant hazırlandı. Türk müzeciliği açısından da enteresan bir kısmı Kültür Bakanlığının koleksiyonunun sergilendiği bir kısım ise yapının tarihini anlatan dijital müzeciliğin bütün yollarının kullanıldığı bir kısım. Burası geçtiğimiz ay ziyarete açıldı. Bu koleksiyonun kıymetli bir kısmı Ayasofya Müzesi Müdürlüğünün koleksiyonuydu fakat kimileri birinci sefer teşhir ediliyor. Kimileri da Kültür Bakanlığına bağlı kurumlardan Ayasofya ile ilgili olanlar buraya getirildiler. Bu stant düzenlemesi içinde İstanbulluların ziyaretine açıldılar. Ayasofya’nın tarihini anlatan harika düzenleme bir ilktir” biçiminde konuştu.
