Binlerce insanı hayattan koparan Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6’lık zelzelelerin akabinde arama-kurtarma çalışmaları devam ediyor. Enkaz altında kalanlar için 144 saati aşkın mühlet geçmesine karşın hâlâ umut var. Yıkılan binaların enkazından sağ çıkan yaralılar, arama-kurtarma gruplarının enkaz ve ambulans ortasında oluşturduğu ‘yaşam koridoru’ sayesinde inançlı halde yaşama tutunuyor. Son günlerde hem ismini sıkça duyduğumuz hem de bir defa daha ne kadar değerli olduğunu hatırladığımız ‘yaşam koridoru’nu AKUT kurucu üyesi, eğitmen ve grup önderlerinden Dr. Adam Memet Tanrısever ve İstanbul Aydın Üniversitesi Afet Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Koordinatörü Serhat Yılmaz anlattı.
ARAMA-KURTARMADA 4 KIYMETLİ ADIM
Arama kurtarma çalışmalarının 4 yapı taşı olduğunu belirten Dr. Adam Memet Tanrısever, çalışmalar esnasındaki tüm adımların belli bir sıralama içinde gerçekleştiğini belirtti. Enkaz altında kalanların sağ olarak kurtarılmaları için 4 kıymetli noktaya işaret eden Tanrısever, bu adımları şöyle sıraladı:
– Yer tespiti: Kazazedenin bulunduğu pozisyonun tespit edilmesi.
– Ulaşma: Yeri tespit edilen bireye ulaşmak için yapılan çalışmaların tümü.
– Sabitleme: Ulaşılan kişinin sıhhat durumuna nazaran birinci yardım yapılması ve daha sonra sedyede yaralıyı sabitleme çalışması.
– Taşıma/nakil: Kişinin bulunduğu yerden daha inançlı ve bir noktaya taşınması ve nakledilmesi.
SOĞUK, ILIK, SICAK BÖLGE
Deprem sonrası belirlenen ana bölgeleri, itfaiye ve arama kurtarma gruplarının farklı hallerde tabir ettiklerini vurgulayan Adam Memet Tanrısever, itfaiye terminolojisine nazaran soğuk, ılık ve sıcak olarak isimlendirilen ana bölgelerin arama kurtarma gruplarınca farklı isimlerle de belirlendiğini söyledi. Tanrısever, “Kurtarma bölgesi, genel bölge üzere arama ve kurtarmaya mahsus diğer terminoloji de mevcut. Fakat rastgele bir karışıklık yaşanmasını engellediğinden itfaiye terminolojisi tercih ediliyor” dedi.
Sıcak bölgelere sadece arama-kurtarma gruplarının girebildiğini belirten Tanrısever, bu bölgelerde yüksek riskin azaltılarak kurtarmanın gerçekleştirildiğini vurguladı. Adam Memet Tanrısever, bölgeye girişlerin denetimli olduğunun ve giriş çıkışların kaydedildiğinin altını çizdi. Sıcak bölgeyi destekleyen ve temel işlevlerin gerçekleştirildiği ılık bölgenin enkaz içine gereken tahkimatın yapıldığı nokta olduğunu belirten Tanrısever, ılık bölgenin dışında kalan soğuk bölgenin ise yönetimsel faaliyetlerin yapıldığı ve sıcak bölgede çalışmayan grupların bekletildiği nokta olduğunu açıkladı.
HAYATA BAĞLAYAN KORİDOR NASIL OLUŞTURULUYOR?
Birçoklarımızın hafızasına kazınan ve enkaz altındakilere yöneltilen “Sesimi duyan var mı?” sorusuyla başlayan kurtarma gayretinin en kıymetli basamaklarından birini de ömür koridoru ile inançlı bölgeye nakil oluşturuyor. Oluşturulan koridorla ilgili değerli noktalara işaret eden Adam Memet Tanrısever, kazazedenin içinde bulunduğu emniyetsiz ya da düşük emniyetli ortamdan daha fazla yardım alabileceği inançlı bir yere nakledilirken, kullanılan yolun ‘yaşam koridoru’ olarak isimlendirildiğini tabir etti.
Afetzedelerin arama kurtarma faaliyetleriyle enkazdan çıkarıldığı andan tıbbi müdahalenin gerçekleştirileceği birinci yere kadar kurtarma gruplarının birbirine karşılıklı durum alarak yerde sabit duracak halde sedye üzerinde elden ele taşınması için oluşturulan sistem ‘yaşam koridoru’ olarak tanımlanıyor. İstanbul Aydın Üniversitesi Afet Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Koordinatörü Serhat Yılmaz
Tanrısever, kazazedeye ulaşma koridoru ve nakil koridorunun genelde tıpkı çizgi üzerinde olduğunun altını çizdi. Tanrısever, kazazede ya da takım için emniyetsiz olabilecek durumlarda bu rotaların da değişiklik gösterebileceğini kelamlarına ekledi. Tanrısever, ömür koridoru oluşturulurken göz önünde bulundurulan değerli noktaları şöyle sıraladı:
“Amaç, yardım alan şahısla onun inançlı yere naklini sağlayan işçinin olabildiğince süratli ve emniyetli biçimde geçiş yapmasını sağlayacak bir sınır, koridor, baca oluşturmak. Bunun manası, sedyenin ve sedyeyi taşıyan bireylerin geçişine müsaade verecek fiziki boşluğa sahip, muhtemel göçük ya da çökme üzere risklerin en az düzeye indirildiği, hava kalitesi ve kimyasal risklerin de denetim altına alındığı bir geçiş sınırının oluşturulması.”
‘FİZİKSEL TEHDİDİN YANINDA KİMYASAL TEHDİT DE VAR’
Enkazdan çıkan vatandaşlara inançlı ulaşmak için birçok prosedür kullanıldığını belirten Adam Memet Tanrısever, göçük ve çökme üzere fizikî tehditlerin ortadan kaldırılması için çalışmalar yapıldığını kaydetti.
Çökme ve göçüklerin azaltılması için tahkimat yapılmasının yanında kimyasal tehditlerin de olabileceğini söz eden Tanrısever, fizikî tehditlerin, kazazedenin enkaz altındaki molozlar ortasından geçişi sırasında kesme, delme tesiri yaratabilecek inşaat demirlerinin kesilmesi yahut uçlarının kıvrılması üzere çeşitli yollarla ortadan kaldırılabileceğini açıkladı. Kimyasal tehditlerin azaltılmasına örnek olarak kazazedeye maske vererek toz solumasını engellemenin amaçlandığını söyleyen Tanrısever, şunları söyledi:
“Kask vermek, fan kullanarak hava kalitesini artırmak ya da pak hava setleri ile kaliteli hava solunmasını sağlamak, kimyasal kirlerden korunmak hedefiyle örtü/giysi kullanılmasını sağlamak üzere uygulamalar da bu tehditleri ortadan kaldırmak için yapılan çalışmalar ortasında yer alabilir.”
Enkaza dönüşen yapılarda sıkışık durumda kalan şahısların yaralanmış olma ihtimali yahut uzun mühlet enkazda kalmaya bağlı sıhhat sıkıntıları oluşabiliyor. “Arama kurtarma çalışmaları sonucunda ulaşılan bu şahıslar için en kıymetli adım durumunun daha berbata gitmesini engelleyecek uygulamaları içeriyor” diyen Serhat Yılmaz şunları da ekledi: “Bu nedenle belirtilen risklerin bulunduğu durumlarda hayat koridorunun hakikat uygulanmasıyla gerek kazazede yahut afetzedenin durumun daha da berbata gitmesi engellenmeye gerekse de ileride oluşabilecek kalıcı hasarlar engellenmeye çalışılıyor. Bu nedenle de hayat koridorunun gerçek uygulanması hayati değer arz ediyor.”
