Irak’ta ihracatı yapılan ve ülkede petrolden sonra ikinci gelir kaynağı potansiyeline sahip hurmanın artırılması gayesiyle yeni ağaç dikme projeleri hayata geçiriliyor.
Başkent Bağdat, Orta Fırat ve ülkenin güney bölgelerinde “Zehdi”, “Hastavi”, “Diri”، “Maktum” ve “Barhi” üzere onlarca çeşit hurma yetişiyor.
Irak Tarım Bakanlığı Sözcüsü Muhammed Huzayi ve Bakanlık Müsteşarı Mehdi el-Kaysi ve ilgili bireyler hurma üretimi ve ihracatında yaşanan gelişmelerle ilgili AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
Sözcü Huzayi, 1980’lerdeki İran-Irak Savaşı ve 1990 Körfez Savaşı nedeniyle hurma üretiminde kahırlar yaşandığını hatırlatarak “1980’lere kadar Irak’ta 30 milyondan fazla hurma ağacı vardı. Dünya genelinde en çok hurma ağacı Irak’taydı. Lakin yaşanan olaylar nedeniyle Iraklı çiftçiler tarlalarını terk edip tarım işini bıraktı ve hurma sayısında önemli azalmalar yaşandı. O devir hurma ağacı sayısı da 8 milyona kadar gerilemişti.” dedi.
IRAK’TA 22 MİLYONDAN FAZLA HURMA AĞACI BULUNUYOR”
Irak’ta 2003 yılından sonra hurma üretiminde çeşitliliğe gidildiğini aktaran Huzayi, şöyle devam etti:
“Irak’ın sembollerinden olan hurma üretimine yardımcı olan yasalar çıkarıldı. Avrupa’da istek gören hurma çeşitleri bile ekilmeye başlandı. Hurma yatırımı projeleri de bu alandaki üretim ve ihracatı olumlu etkiledi. Hurma ağacı yalnızca tarım değil, sanayi alanında da genişçe kullanılan verimli bir bitkidir.
Irak’ta şu an 22 milyondan fazla hurma ağacı bulunuyor. Bu sayı süratli bir halde artıyor. Irak, hurma üretiminde dünya birincisi olmaya tekrar aday. Geçtiğimiz yıl 600 bin ton hurma Orta Asya’ya ihraç edildi.”
Huzayi, Irak hükümetinin iklim kuralları ve toprağın elverişli olduğu güney bölgesinde hurma ağacı dikme projesi yürüttüğünü kaydederek, Kerkük, Salahaddin ve Enbar bölgelerinde de hurma ağacı dikme projesini hayata geçirdiklerini söyledi.
Irak Tarım Bakanlığı Müsteşarı Dr. Mehdi el-Kaysi de bilhassa çöl bölgelerinde fazla su gerektirmeyen ve hava şartlarına sağlam hurma ağacı diktiklerini tabir ederek, bunun için de ileri sulama teknikleri kullandıklarını kaydetti.
“Irak’ta hurma ağacının toplumsal, stratejik ve ekonomik bedeli var.” diyen Kaysi, “Hurma ağacı bizim toplumsal kimliğimizin sembollerindendir. 1950’lerde 32 milyon hurma ağacımız vardı. Bu sayı İran-Irak Savaşı’nda hem su kesintileri hem bu alanda çalışanların yerlerini terk etmelerinden ötürü azaldı.” diye konuştu.
Kaysi, hurma üretiminde istenilen düzeye ulaşmayı amaçladıklarını ve bunun da daha gelişmiş sulama teknikleri ve gerekli arazi tahsisiyle gerçekleştirilebileceğini lisana getirdi.
“HURMA, PETROLDEN SONRA ÜLKENİN İKİNCİ GELİR KAYNAĞI KONUMUNDA”
Iraklı gazeteci ve aktivist Abdullah Fazıl, “Son yıllarda Irak hurma üretimi ve ihracatında önemli gelişme kaydetti. Irak’ta 22 milyondan fazla hurma ağacı bulunuyor. Hurma, Irak’ta petrolden sonra ikinci gelir kaynağı pozisyonunda.” değerlendirmesinde bulundu.
Ülkedeki su meselesine karşın Basra’da hurma bolluğu yaşandığına işaret eden Fazıl, hükümetin tarım siyasetini da hurma üretimi alanında daha da geliştirmesi gerektiğini vurguladı.
Basra’da hurma tarlasında çalışan çiftçi Mutar Cafer, Basra’da üretilen hurmalardan yurt dışına ihracat yapıldığına dikkati çekerek, “Hudravi, Barhi, Hillavi ve Çipçap üzere hurma tiplerini eker, ihracatını da yaparız. Fakat Çiçap’ın hem personelliği yorucu hem ucuza satılıyor. Hillavi’den daha çok kar elde ediyoruz.” diye konuştu.
Devletten ayda yaklaşık 100 dolar dayanak maaşı aldığını söyleyen Cafer, ailesini hurma tarlasında çalışarak geçindirdiğini anlattı.
Bağdat’ta 40 yıldır hurma satan Şahab Malik de 1990’dan itibaren hurma ihracatında kesintiler yaşandığını söz ederek, şunları kaydetti:
“O periyot Irak’ta şiddet olayları ve savaşlarda hurma ağaçlarının kesilmesi nedeniyle üretim ve ihracatta azalma yaşandı. 2003 sonrası ise Irak dünya pazarına açılınca bilhassa Körfez ülkelerine ihracatımız kelam konusu oldu. Hurmamız farklı çeşitleriyle dünya pazarına girmeye başladı.”
Irak’ta 1979 yılında çıkarılan yasaya nazaran, bir dönüm toprağa 50 hurma ağacı diken çiftçi kelam konusu arazinin sahibi oluyordu lakin bu yasa günümüzde geçerli kabul edilmiyor.
