Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, Kayseri’deki programının 2’nci gününde, ‘Medya Buluşması’nda kentte vazife yapan basın mensuplarıyla bir ortaya geldi. Programa, Kayseri Valisi Gökmen Çiçek, milletvekilleri, büyükşehir ve ilçe belediye liderleri, kentte misyonlu ulusal ve mahallî basın kuruluşlarının temsilcileri katıldı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, “Bir taraftan şehircilik, bir taraftan iklimle ilgili aklınıza gelebilecek her türlü problemler, bir taraftan etraf bahisleri bizim esasen gündemimizde çokça meşgul eden işler. Lakin bir taraftan da son periyotta TOKİ üzere, Emlak Konut üzere, Ulusal Emlak üzere birtakım ünitelerin bağlanmış olması bizim iş yükümüzü düzgünce arttırdı. Doğal bunlar benim de çok yabancı olduğum işler değil. Ama Bakanlık tarafında bilhassa iki husus çok daha ön plana çıktı. Fevkalâde bir hadise zira bu. Birincisi 6 Şubat’ta meydana gelen sarsıntı problemi. Hakikaten hepimizi çok üzdüğü üzere epey de meşgul eden bir yapıya kavuşturdu. İkincisi de bütün bilim adamlarının uyarmasıyla birlikte biraz daha dikkat çeken ancak bizim yıllardır gerek benim bakanlığımda, eski bakanlığım devrinde, gerekse benden sonra gelen arkadaşımızın da uğraşları oldu. Bugün de birebir çabanın sürdüğü İstanbul sarsıntısına hazırlık sorunudur. Yani Bakanlığın çok değerli iş kolları ortasında birçok alan, faaliyet olmasına karşın bu söylediğim iki bahis çok daha ön plana çıkmaya başladı” tabirlerini kullandı.
6 Şubat zelzelelerinin yıkıcı tesirinden bahseden Bakan Özhaseki, “18 ilimiz etkilendi. Tam 14 milyon insan da bir türlü az yahut çok ziyan gördü. Orada bilhassa 680 bin konutumuz ve 170 bin civarında da iş yeri, depo vesaire üzere tek katlı bizim binalarımız ya ağır hasarlı ya orta hasarlı olarak yıkımını bekliyor. Karşımızdaki tablo hakikaten çok büyük. Birtakım kentlerde merkezler neredeyse yüzde 90 oranında yok oldu, Hatay üzere. Antakya’nın yüzde 90’ı yok. 254 bin konutla Hatay, ön planda gözüküyor. Kahramanmaraş’ta 112 bin konutun yıkılması ve yine yapılması kelam konusu. Malatya’da 103, Adıyaman’da 64 bin üzere büyük büyük sayılar var. Birkaç tane kentin yine yapılması demek” diye konuştu.
İstanbul ile ilgili de konuşan Bakan Özhaseki, “Bugün geldiğimiz noktada 1 milyon 900 bin vatandaşımız şu anda meskenlerinden uzakta. Bunlardan 80 bin vatandaşımız, şu anda yurtlarda, toplumsal tesislerde konuk ediliyor. 525 bin kişi konteyner kentlerde kalıyor. Çadırlarda kimse kalmadı. 325 bin aileye de kira yardımı yapmaya devam ediyoruz. 325 bin ailede de toplamda 1 milyon 300 bin kişi bulunduğunu söyleyebiliriz. Artık bu türlü olunca bizim gece gündüz demeden bir an evvel o 1 milyon 900 bin vatandaşımızı konutlarını yapıp o sağlıklı kısımlara almamız icap ediyor. Bizim birinci işimiz bu. İkinci işimiz de İstanbul’u bir an evvel sarsıntıya hazırlamak” tabirlerini kullandı.
‘İSTANBUL’DA 1,5 MİLYON BAĞIMSIZ ÜNİTE ÇOK RİSKLİ GÖZÜKÜYOR’
Deprem riski taşıyan bölgelerde kentsel dönüşüm projelerinin bir an evvel hayata geçirilmesi gerektiğini belirten Bakan Özhaseki, “2012 yılından bugüne kadar İstanbul’da 800 bin civarında konutumuz yenilendi. Çoğunluğu bizim bakanlığımızın takibinde olan işler. Şu anda da zati 180 bin konutun da oradaki üretimi devam ediyor. Lakin bunları çok kâfi görmüyoruz. Sebebine gelince İstanbul’da 5,8 milyon bağımsız ünite var. 1,5 milyon bağımsız ünite çok riskli gözüküyor lakin 600 bini birinci etapta yıkılacak konutlar olarak önümüzde duruyor. Doğrusu bu büyük bir sayı. Bu 600 bin konutun çok süratli bir formda bir an evvel dönüşmesi gerekiyor. Zelzele gelip onları yıkmadan, biz onları inançlı hale getirebilirsek herhalde sorumluluğumuzu yerine getirmiş oluruz. İstanbul’daki sarsıntıyla ilgili biz 4 adımda bu işi yapmayı düşünüyoruz. Bir taraftan devam eden şu andaki süreçler var. 188 yerde aslında kentsel dönüşüm işi devam ediyor. Sıkı bir halde bunu takip ediyoruz. İkincisi rezerv alanlar tespit ettik. Bu rezerv alanlarda inşallah 350 bin konut inşa edeceğiz. Onları da zelzelenin birinci yıkılacak, hasar görecek, konutların yerine bir takas süreciyle dönüştürmek istiyoruz. Üçüncüsü de ‘Yarısı Bizden’ kampanyasıyla vatandaşın müracaatı oldu. Yüzde 100 mutabakat sağlayan 14 bin bina var. Yüzde 67 mutabakat sağlayan da 21 bin civarında bina var. Bunlar da 200 bine yakın bir bağımsız ünite ediyor. İşte orada, ‘Yarısı Bizden’ kampanyasını da yakın çok yakın bir mühlet içinde başlatacağız. Vatandaş kendi meskenini yıkıp yapmaya başladığında bedelinin yarısını biz vereceğiz. Bu da İstanbul’da önemli bir formda bir dönüşümü sağlamış olacak” dedi.
‘YASA TASLAĞI HALİNE GETİRMEK İSTİYORUZ’
‘TÜRKİYE BİR ZELZELE ÜLKESİ’
Belediyelerin vatandaşını ikna edip en süratli biçimde Türkiye’yi sarsıntıya hazırlamaları gerektiğini lisana getiren Özhaseki, “Türkiye, bir zelzele ülkesi. Birinci ve ikinci derecede topraklarımız zelzele bölgesi olarak yüzde 66’sı, nüfusumuzun da yüzde 71’i bu bölgelerde yaşıyor. Son yüzyıl içinde Türkiye’de 6 ve üzerinde yıkıcı şiddetteki sarsıntı sayısı 60. Şayet denizlerimizi de katarsak buna 226 tane 6 ve üzerinde şiddetli sarsıntı var. Ölen insan sayısı 130 bin. Verdiğimiz canları düşünün artık. Maddi hasar hiç hesaplanacak üzere değil. O vakit bizim bir an evvel ülkemizdeki yaşadığımız, o gözümüz üzere baktığımız kentlerimizi zelzeleye bir an evvel hazırlamamızı icap ediyor. Bin yılın afeti olarak tanım ettiğimiz sarsıntıda de oldukça canımızı toprağa verdik. Karşımızda da çok büyük bir hasar bekliyor bizi. Bizim bir an evvel oradaki konutları yapmamız icap ediyor. 180 bin civarında konutumuzun ihalesi yapıldı. Şu anda süratle inşaatlar devam ediyor. Aslında teslim edebileceğimiz konutlar var. Köy konutları var. 2 ay sonra verebileceklerimiz var” diye konuştu.
‘REZERV ALAN ZORLUĞU KARŞIMIZA ÇIKIYOR’
Deprem bölgelerinde ‘rezerv alan’ ıstırabı yaşadıklarını söz eden Bakan Özhaseki, “Sayın Cumhurbaşkanımızın da 319 bin konutun da 1 yıl içinde inşaatları başladıktan sonra teslim edileceği konusunda kelamları var. O talepleri de yerine getireceğiz inşallah. Lakin şöyle bir zorluk karşımıza çıktı. İstediğimiz kadar rezerv alan bulamadık. Yani Hatay’ın merkezinde bizim 254 bin konut yapmanız lazım. Ancak 254 bin konutu nereye yapacaksınız? ‘Rezerv alan’ dediğimiz daha çok hazine toprakları üzerine yapılır ve kente yakın yerlerde aranır. Ancak kente yakın yerlerde 250 bin konutu yapacak bir alan yok. Gidiyorsunuz zeytinlik çıkıyor karşınıza. Yan tarafta boşluk hazine toprağı buluyorsunuz. Orman vasfında oluyor. Buralarda yapı yasağı var. Bir diğer zorluğumuz da vatandaşlar yaşadıkları anılarının olduğu yerlerden kopmak istemiyorlar. Yerinde dönüşüm istiyorlar. Biz bakanlık olarak yaptığımız istişarelerle yerinde dönüşüm projesini de başlattık” dedi.
‘181 BİN MÜRACAAT VAR’
İnşa edilecek konutlara verilecek takviyeleri de anlatan Özhaseki, “?1 milyon 300 bin liraya yakın dayanak veriyoruz. 100 metrelik bir konut için 1 milyon lira, 150 metreyi geçen bir konut için de 1 milyon 300 bin lira takviye veriyoruz. Yarısını hibe kapsamında siliyoruz. Yarısını da 2 sene ödemesiz, 10 sene vadeli faizsiz olarak kendilerinden geri istiyoruz. Hesap yapıldığında birkaç sene sonra ayda 2-3 bin lira üzere bir parayla herkesin meskenlerine, konutlarına kavuşabileceğini orada görebiliyoruz. İş yerleri için de birebir formda bu projeden bahsettik. Memnuniyetle karşılandı. Doğrusu ben de her gün kendi telefonumdan takip ediyorum. Sabah baktığımda müracaat sayısı 181 bindi. Bir apartman içinde 10 kişi varsa bazen 4-5 kişi müracaat etmiş oluyor. Bu olağanda 250 bin kişiyi temsil eder. 250 bin bağımsız ünite de az bir sayı değil. Bir taraftan 180 bin konutun ihalesini yaptık, inşaatlar devam ediyor. Bir taraftan da 250-300 bin civarında konutu, iş yerini, köy konutunu de bu biçimde biz destekleyerek ayağa kaldıracağız” sözlerini kullandı.
‘YAPILAŞMADA 4 KIRMIZI ÇİZGİMİZ OLACAK’
Türkiye genelinde yapılaşmada değer verdikleri 4 mevzuya değinen Bakan Özhaseki, şöyle konuştu:
“Kadim bir mahalle kültürü varken uzaklara insanları götürmenin de bir manası yok. O komşuluk münasebetleri ve kentteki o bizim tahminen canlandırmaya çalıştığımız kültürde tekrar merkezlerde canlanmış olacak diye düşünüyorum. Lakin burada bilhassa söylemeye çalıştığımız bir şey var. Türkiye’de artık yeni bir devir başlıyor. Biz bunu Kayseri’de de aslında yıllardır yapıyoruz. Lakin bütün Türkiye’de bundan sonra 4 kırmızı çizgi üzerinde, asla odunsuz bir formda hayatımıza devam edeceğiz. Birincisi fay kırıklarının olduğu yerde fay hay sınırlarının geçtiği yerlerde asla yapılaşma olmayacak. Kentlerin merkezinden geçebilir. Adıyaman’da, Kahramanmaraş’ta ve Hatay’da bunu görebiliyoruz. Oralarda asla yapı olmayacak. Fay kırığının geçtiği yerde yeşil alan olacak ve binalaşma yapılmayacak. Yarın bir gün yeni sarsıntı geldiğinde çeliklerle bile bir bina koysanız üzerine aşağıdan o denli bir güç geliyor ki fay kırığı üzerinde her ne varsa yok ediyor ve içine alıyor. Tren raylarını eğecek kadar büyük bir güç ortaya çıkıyor. O yüzden fay kırığı üzerine asla bir şey yaptırmayacağız. İmar planlarını işleyeceğiz. Kırmızı çizgiler olarak da bunlar orada kalacaklar. İkincisi tabanda sıvılaşmalar olan yerler var. Buralarda da yapıyor beşerler. Dere yataklarına asla yapılaşma olamayacak. Son olarak da mühendislik hesaplarından başlayan uygulama safhasında inşaat bitinceye kadar sıfır tolerans uygulanacak. İnşaatlarda, ‘Ne olacak ya, bir şey olmaz. İki çubuk da demir eksik olsun’ diye diye başımıza bu işler geliyor. O yüzden her halükarda sıfır tolerans uygulamaya devam edeceğiz. Bu mevzularda da taviz olmayacak. Cezai müeyyideler de aslında art gerisine gelecek. ‘Efendim işte ne yapalım? Beşerler geliyor bize zorluyorlar. İşte biz de dayanamıyoruz.’ Yok o denli bir mazeret. Onlara tolerans gösterenlerden herhalde bundan sonra daha fazla bir biçimde çekerler diye düşünüyorum.”
Bakan Özhaseki, programın akabinde Kocasinan Belediyesi tarafından gerçekleştirilen ‘Agrega’ tesisinin açılışına katılmak üzere Gürpınar Mahallesi’ne geçti.
