Kahramanmaraş sarsıntısının üzerinden 1 ayı aşkın bir mühlet geçerken bölgede faaliyet gösteren üretim tesislerinde de toparlanma başladı. Ağır hasar alan yüzde 10’luk kısmında dışında kalan tesislerde çalışanların yüzde 30’u işlerine geri dönerken bu oranın birkaç haftada yüzde 50 düzeyine çıkması bekleniyor. Zelzelenin akabinde bölgeden ağır göç gerçekleştiğini ve bölge nüfusunda küçülmenin kaçınılmaz olduğuna dikkat çeken İstanbul Dokuma ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Lideri Ahmet Öksüz, bu noktada aksine göçün cazip hale getirilmesi gerektiğini lisana getirdi. Öksüz, maaş, güç, vergi ve uzun vadeli kredi üzere alanlarda dayanak taleplerini yineledi.
İTHİB ve İstanbul Ticaret Odası (İTO) iş birliğiyle İTKİB Fuarcılık A.Ş. tarafından 3’üncüsü düzenlenen Texhibition İstanbul Kumaş, İplik ve Dokuma Aksesuarları Fuarı, evvelki gün kapılarını açtı. Resmi açılış merasimi gerçekleşmeyen fuara zelzele bölgesinden firmalar da yer aldı. 400’ün üzerinde firmanın iştirak sağladığı ve 15 bin metrekare alanda organize edilen fuarda 1 milyar dolarlık iş hacmi bekleniyor. Bugün sona erecek fuarın birinci günü beraberindeki heyet ile stantları dolaşan İTHİB Lideri Öksüz, stant ziyareti sonrası basın mensupları ile bir ortaya gelerek zelzele bölgesindeki son durum ile ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Ağır hasarlılar için 2 yıl lazım Kahramanmaraş, kentin sanayi odası bilgilerine nazaran 500’e yakın dokumacılık ve giysi şirketini bünyesinde bulunduruyor. Kentin yalnızca pamuk ipliği üretimindeki hissesi yüzde 50 civarında. Öksüz, bölge tesislerinde hasar tespit çalışmalarının tamamlandığını ve tesislerin yaklaşık yüzde 10’unun ağır hasar aldığını belirterek kalanların ise faaliyetlerine başladığını anlattı. Makine ve binası hasar almayan tesislerde çalışanların yüzde 30’u işe döndü. Birkaç hafta içinde bu oranın yüzde 50’ye çıkmasını bekliyoruz. Az ve orta hasarlı tesislerde 2-3 ay içinde devreye girer. Ağır hasarlı olanlarda ise en az 2 yıl gerekebilir” diye konuştu.
İŞVEREN DE YARALI
Deprem sonrası bölgeden ağır bir göç yaşanmıştı. Kent nüfusunun yarısı bölgeyi terk etmiş, kıymetli bir kısmı da köylere yerleşmişti. Bölgenin eski kapasitesine ulaşması için personel ve patron dayanaklarına dikkat çeken ve bu kapsamda bilakis göçün teşvik edilmesi gerektiğini vurgulayan Öksüz, bu noktada çalışanlara maaş dayanağı taleplerini de yineleyerek, “Biz istiyoruz ki çalışanlar da daha fazla kazansın. Bir maaş patron bir ya da yarım maaş da devletten olacak formda cazip bir hale gelsin ki beşerler da tekrar kentlerine yerleşsin. Bunlarda vergi kesintisi yapılmasın mesela 2-3 yıl. Tesislere güç dayanakları verilebilir. Patron de yaralı bu devirde. Bir şeyler yapmak, oraların yapısını bozmamak kural. Zira buralar bilhassa çok Suriye’den göç alan bölgeler. Demografik yapıyı korumak değerli. Beşerler dönmezse demografik yapı da bozulur” dedi.
TESİSLERE RUHSAL DANIŞMANLIK BİRİMİ
Öksüz, dönüşler başlasa da nüfusta küçülme beklediklerini lisana getirdi. İşe dönen çalışanlar için ruhsal takviyenin değerine de dikkat çeken Öksüz, “Bir taraftan da o hususta da çalışmalar yapıyoruz. Ruhsal dayanak üniteleri gündemimizde” dedi. Bölgede bir öteki sorun da sigorta konusu. Üretim tesislerinde yapılan sigortalarda yüzde 22 civarında olan muafiyeti hatırlatan Öksüz, “İnsanların ziyanını sigortadan tam manasıyla karşılaması mümkün değil. Yüzde 78’e geliyor. Bizim orada muafiyet kısmının karşılanması tarafında bir takviye talebimiz olmuştu. Şimdi bir karar yok. Bekliyoruz” diye konuştu. Sarsıntı sonrası kaygı duyulan diğer bir mevzu ise siparişlerin durumu idi. Doğal afetlerin zorlayıcı sebep kapsamına girdiğini hatırlatan Ahmet Öksüz, öte yandan alıcıların da gecikmeleri anlayışla karşıladığını, rastgele bir iptal yaşanmadığını aktardı.
“ÇÖKEN TESİSLERİN İNŞASI İÇİN UZUN VADELİ KREDİ ALAMIYORUZ”
Depremde tesislerin yüzde 10’unun ağır hasar aldığını lisana getiren Ahmet Öksüz, “Onları yerinde tekrar inşa edemezsiniz, tekrar diğer yerlerde inşa edilmesi, onun için de 5-10 yıllık uzun vadeli ve ödemesiz periyodu olan krediler lazım. Şu an bunları almıyorsunuz. Ya bırakın faizsizi tamam ticari bankadır, özel bankadır. En azından siyaset faiziyle uzat bari. Yani o bahiste takviye bekliyoruz. Merkez Bankası liderimizle toplantımız vardı, orada da söyledim. Yani bunu bizim söylememize bile gerek olmadan yapmaları lazım” tabirlerini kullandı.
ÇÜRÜK TESİSLER MÜHÜRLENMELİ, ÖBÜRLERİ GÜÇLENDİRİLMELİ
Bundan sonraki devirde muhtemel zelzele ihtimallerine karşı bütün konutların ve fabrikaların elden geçirilmesi gerektiğini, burada da devletin daha katı olması gerektiğini vurgulayan Ahmet Öksüz, “Çürükse bir halde mühürlenmesi lazım. Güçlendirmeyle de baya bir yol alabiliyorsunuz. Bizim mesela sonradan satın aldığımız bir fabrika güçlendirme yaptığımız alan sapasağlam kalırken güçlendirme yaptığımız taraf büsbütün çöktü. Güçlendirme, hasar alırsa harcayacağının en fazla yüzde 1-2’sidir en çok” dedi.
