İstanbul‘da beklenen sarsıntının ne vakit olacağı uzun yıllardır İstanbulluların gündeminde yer alıyor. Birçok zelzele bilimcinin yorumlarıyla bir arada İstanbul sarsıntısı hakkında merak edilenler artıyor. Arama motorlarında ise İstanbul sarsıntı ne vakit olacak? Kandilli Müdürü Haluk Özener’in İstanbul sarsıntısı açıklaması nedir? soruları araştırılıyor.
İSTANBUL SARSINTI NE VAKİT OLACAK?
BOĞAZİÇİ Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, son günlerdeki sarsıntı tartışmalarını kıymetlendirdi. Özener, “Deprem olmaz denilen Konya’da bile zelzele oluyor. Onun için bulunduğunuz yeri terk etmek değil, bulunduğunuz yeri sarsıntıya hazır hale getirmek lazım. Kentsel dönüşüm çalışmalarının hızlanması lazım ve zelzele güvenlikli konutlarda oturuyor olmamız lazım” dedi. Özener, “Türkiye Afet Müdahale Planı’ndan, Vilayet Risk Azaltma Planı’na ve Türkiye Afet Risk Azaltma Planı’na geçtik. Yani sarsıntı olduktan sonra müdahale etmektense zelzeleden evvel riskleri azaltma istikametinde teşebbüslerimiz var. Tüm Türkiye için, 81 vilayet için, AFAD tarafından yapılan çalışmalar var. Yapılacak işler belirli aslında. Değerli olan yetkili ve sorumlu kuruluşların yapılacak planlamaları harfiyen uygulayıp riskleri azaltması” diye konuştu.
“MARMARA’DA HER YIL ORTALAMA 900 CİVARI SARSINTI OLUYOR”
6 Ağustos’ta Marmara Denizi’nde olan 3.6 büyüklüğündeki zelzelesi, Marmara’nın olağan sismik aktivitesi olarak pahalandıran Özener, “Ülkemizin bir zelzele bölgesi olduğu gerçeği hepimiz tarafından biliniyor. Marmara’ya baktığımız vakit, Kandilli Rasathanesi Zelzele Araştırma Enstitüsü kayıtlarına baktığımız vakit, esasen Marmara’da her yıl ortalama 900 civarı zelzele oluyor. Bu zelzelelerin bir kısmı da 4’ten büyük sarsıntılar. Şu ana kadar eski yıllara baktığımız vakit, yılda ortalama 4-5 tane 4’ün üzerinde sarsıntı oluyor. Yani Marmara Bölgesini de sarsıntı aktivitesinin olduğu bir yer olarak düşünürsek, olan 3.6’lık sarsıntısında aslında Marmara’nın olağan sismik aktivitesine bağlayabiliriz. Lakin bu şu demek değildir. ‘Bu 3.6’lık zelzele büyük bir zelzelesi tetikleyecek’ bunu söyleme talihimiz yok lakin bunu söylerken de ‘Marmara’da 7’den büyük sarsıntı olmayacaktır’ demek de hakikat değil. Münasebetiyle olan zelzeleler, Marmara’nın olağan sismik aktivitesi. Birçok bilim beşerinin kabul ettiği üzere Marmara Denizi içerisinde olabilecek büyük bir sarsıntı beklentisi bütün bilim insanlarında var lakin her vakit olduğu üzere şunu belirtmek istiyorum. Bunula ilgili bir vakit söyleme bahtımız yok” dedi.
Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener
“FAY SINIRININ DENİZDEN GEÇMESİ BİR AVANTAJ”
Siyaset üstü bir aksiyon olması gereken kentsel dönüşümün, öncelik sırasına nazaran süratlice tamamlanması gerektiğini vurgulayan Haluk Özener, “İstanbul’a 15-18 kilometre uzaklıktan geçen fay sınırları var. Bu da bilinmeyen bir şey değil, bir avantaj olarak nitelendirilebilir. Yani Türkiye’nin birçok yerinden, kentlerin içinden fay geçerken Marmara Denizinin içinden geçen bir faydan bahsediyoruz. O da en yakın yerleşim alanına 15-18 kilometre uzaklık var. Doğal ki bu bir avantaj olarak kabul edilebilir. Faya ne kadar yakınsanız, yeriniz ne kadar berbat bir yerse daha fazla etkileniyorsunuz. Binanızın yapısı, binanızın kalitesi burada çok etkiliyor. Münasebetiyle birçok farklı parametreye bağlı. Tabanınız sağlamsa, faydan uzaktaysanız, binanız sağlamsa doğal olarak daha az etkileneceksiniz” halinde konuştu.
“DEPREM OLMAZ DENİLEN YERLERDE BİLE SARSINTI OLUYOR”
Türkiye’de zelzele kaygısıyla kent değiştirmenin anlamsız olduğunu söyleyen Özener, “Tabii herkesin şahsî görüşü, ferdî değerlendirmesi farklı bu bahiste yorum yapmak çok yanlışsız olmaz. Fakat her insanın kaygı eşiği yahut tasa eşiği farklı olabiliyor. Ancak şu gerçeği bilmek lazım, ülkemizin neredeyse tamamına yakını sarsıntı kırılganlığı taşıyor. Yani sarsıntıdan etkilenebilecek, sarsıntı tehlikesi olan bir yerden bahsediyoruz. Kimine nazaran yüzde 80’i, kimine nazaran yüzde 90’ı lakin dediğim üzere Türkiye’de 500’e yakın canlı fay bulunmakta. Herkesin çok sağlam olarak gözlediği, Anadolu’nun ortası Konya’da bile, zelzele olmaz denilen yerlerde bile sarsıntı oluyor. Etkin canlı faylar, haritada gözüken faylar olduğu üzere örtülü fay dediğimiz fizikî olarak yerde tespit edilemeyen ancak zelzele üretebilen faylar var. Bulunduğunuz yeri terk etmek değil, bence sarsıntıya hazırlıklı olmak lazım. Münasebetiyle sağlam binalar, kentsel dönüşümün hızlanması ve sarsıntı inançlı konutlarda oturuyor olmamız, yalnızca konutlar değil alışılmış ki iş yerlerimizin, kamu binalarımızın çok çok sağlam olması lazım” diye konuştu.
“AFET RİSK AZALTMA PLANI’NA GEÇTİK”
Prof. Dr. Celal Şengör’ün zelzele sonrası İstanbul’da bir kaos ortamı oluşacağı tezlerinin sorulması üzerine Özener, “Kişiler üzerinden gitmeyelim lakin edindiğimiz deneyimlerden gideyim. 6 Şubat zelzeleleri, 17 Ağustos zelzelesi bizim için çok değerli bir göstergeydi. 6 Şubat sarsıntılarında aslında 11 farklı ili etkileyen sarsıntılardan bahsediyoruz. Aslında peş peşe olan iki tane 7’nin üzerinde zelzeleler, bunun bir deneyim olduğunu düşünüyorum. Bu deneyimlerden de ders çıkarılması gerektiğini düşünüyorum. Hasebiyle yaşadıklarımızdan ders çıkarırsak geleceğe daha düzgün bakabiliriz. Ümit ediyorum ders çıkarabiliyoruzdur. Türkiye Afet Müdahale Planı’ndan (TAMP), Vilayet Risk Azaltma Planı’na (İRAP) ve Türkiye Afet Risk Azaltma Planı’na (TARAP) geçtik. Yani zelzele olduktan sonra müdahale etmektense zelzeleden evvel riskleri azaltma istikametinde teşebbüslerimiz var. Tüm Türkiye, 81 vilayet için, İçişleri Bakanlığı AFAD tarafından yapılan çalışmalar var. Yapılacak işler belirli aslında. Kıymetli olan yetkili ve sorumlu kuruluşların yapılacak planlamaları harfiyen uygulayıp riskleri azaltması gerekiyor. Riskler azaltıldığı vakit zelzeleden sonraki süreçlerde çok çok rahat edebilecek duruma geleceğiz” dedi.
