İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Lider Yardımcısı Şekib Avdagiç, iş dünyasının Türkiye- Avrupa Birliği (AB) bütünleşme sürecinin lokomotifi durumunda olduğunu belirtti.
İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) 61. Genel Konseyi’nin toplantısı, TOBB İstanbul Hizmet Binası’nda gerçekleştirildi.
Toplantıda konuşan Avdagiç, Türkiye-AB alakalarının 1963’te imzalanan Ankara Muahedesi ile bir yasal temele oturtulduğunu aktardı.
Avdagiç, “Anlaşmadan kısa bir mühlet sonra, iş dünyamızı süreç hakkında bilgilendirmek ve Türkiye’nin AB ile ilgilerine katkı vermek üzere, oda sistemi olarak İktisadi Kalkınma Vakfı’nı kurduk.” diye konuştu.
Vakfın tarihinin de esasen Türkiye’nin AB bağlantıları tarihi ile paralel olduğunu, İKV’nin iş dünyasının Avrupa Birliği’ne açılan penceresi haline geldiğini söz eden Avdagiç, şunları kaydetti:
“İktisadi Kalkınma Vakfı, iş dünyası için bir AB okulu, kütüphanesi ve öğretmenliği yapıyor. Birebir vakitte, toplumun tüm bölümlerini AB konusunda bilgilendiriyor. Nitekim hiçbir maddi karşılık beklemeden, AB mevzularında hükümetlerimize danışmanlık sağlıyor. Bizler de Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği olarak, oda ve borsalarımızla birlikte, İktisadi Kalkınma Vakfı’nın çalışmalarına katkı sağlamaya devam edeceğiz. İKV’nin Genel Şurası vesilesiyle, Türkiye-Avrupa Birliği alakaları konusundaki TOBB’un görüşlerini paylaşmak istiyorum. Bütünleşme sürecinin en ileri ve kurumsallaşmış hali iktisadi alanda tezahür etmektedir. İş dünyasının Türkiye’nin AB bütünleşmesine dayanağı, Türkiye’de ve Avrupa Birliği’nde toplumun öteki kesitlerinin önündedir.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve Eurochambres tarafından gerçekleştirilen bir saha çalışmasının sonuçları bu söylemimizi onaylamaktadır. Türkiye-AB İş Diyaloğu Projemizin bir faaliyeti olarak, Türkiye’de bir saha çalışması yapıldı. Misal bir çalışma da 27 AB üyesi ülkelerde yapıldı. Aslında biz bu çalışmaları daha evvel 2008 ve 2013’te yapmıştık. Son araştırmamızda şunu gördük. Türkiye’de iş dünyasının AB iştirak sürecine takviyesi devam ediyor. Bu dayanak her şeye karşın hala yüzde 60’ın üzerinde. Bu takviyenin çok pahalı olduğunu düşünüyorum. Tahminen Türkiye-AB iştirak süreci fiilen durdu. Lakin, var olan gümrük birliği sayesinde iktisadi alakalar sürat kesmedi.”
1996 ile 2022 sonu karşılaştırıldığında, ticaret hacminin 4 kat arttığını anlatan Avdagiç, Avrupa Birliği’nin Türkiye’nin en kıymetli yabancı sermaye yatırımı kaynağı haline geldiğini söyledi.
Avdagiç, “Gümrük Birliği’nin kapsamını genişletme ve işleyişinde düzgünleşme gereksinimini da hepimiz biliyoruz. Kısaca, Gümrük Birliği’nde bir modernizasyon gereksinimi var. Tarım, hizmetler ve kamu alımları da dahil edilerek, Gümrük Birliği’nin kapsamı genişletilmeli.” dedi.
Yeşil ve dijital dönüşüm, Gümrük Birliği modernizasyonu ile birlikte düşünüldüğünde, her iki taraf için de önemli katkı sağlayacağını belirten Avdagiç, “Araştırmamızda da açıkça görülmüştür ki 2013 yılı sonuçlarıyla karşılaştırıldığında Avrupa Birliği’ndeki işletmelerin Türkiye pazarına ilgisi artmıştır.” formunda konuştu.
Avdagiç, AB üyesi ülkelerdeki şirketlerin de Gümrük Birliği’nin güncellenmesini desteklediğini vurgulayarak, “Avrupa Birliği’ndeki işletmeler, Yeşil Mutabakat ve dijital tek pazar konusunda AB ile Türkiye ortasındaki iş birliğini de desteklemektedir.” sözlerini kullandı.
Türkiye-AB iktisadi bağlantılarını daha da ileri taşımak için elverişli bir ortam olduğunu kaydeden Avdagiç, kelamlarını şöyle tamamladı:
“AB, Türkiye’nin en büyük ihracat ve ithalat ortağıdır. İthalatımızın, yaklaşık dörtte biri AB kaynaklıdır. Türkiye ihracatının yaklaşık yüzde 41’i de AB’ye yapılmaktadır. Türkiye AB’nin 6. büyük ticaret ortağıdır. Bu da çok kıymetli. İş insanları için vize temininde yaşanan zahmetler, ticaret hacmimizin artış suratını olumsuz etkiliyor. Sorunun, hemen çözülmesi gerekir. Öte yandan, Türkiye-AB ticaretimizde kara yolu nakliyatı süratli mal teslimatı için önemli bir lojistik avantaj sağlamaktadır. Fakat var olan taşıma kotaları, ithal ve ihraç edilen malların teslimatını geciktiriyor. Maliyetleri de artırıyor. Kara yolu taşıma kotaları problemini çözmemiz gerekiyor.”
“Avro alanında yavaşlamanın daha da derinleşmesi muhtemel”
İstanbul Sanayi Odası (İSO) İdare Heyeti Lideri Erdal Bahçıvan da Kovid-19 salgını, Rusya-Ukrayna savaşı ve son vakitlerde global ekonomilerdeki sakinliğin dünyanın geleceğine yönelik belirsizlikleri artırmaya devam ettiğini söyledi.
Bahçıvan, “Çoklu krizler devri olarak tanımlanan bu süreçten geçerken yaşadığımız son global kriz, enflasyonda son 40 yılın en süratli yükselişi olarak gündemimize geldi. Enflasyon, birçok ülkede bir ömür maliyeti krizi boyutuna ulaşırken eşitsizliklerin de ülkelerde daha da arttığına şahit oluyoruz.” diye konuştu.
İlk çeyrek prestijiyle teknik resesyona giren avro alanında yavaşlamanın daha da derinleşmesinin beklenen olduğunu, ayrıyeten güç tedarikindeki gelişmelerin de bu bölgenin performansını etkilemeyi sürdüreceğini belirten Bahçıvan, şunları kaydetti:
“Tüm bu gelişmelerin yanında evvel Finlandiya’nın, sonrasında İsveç’in NATO’ya iştirakine ait sağlanan uzlaşma ülkemizin dış ilgilerde bir olağanlaşmanın işaretini vermesi bakımından değerli. Oluşan bu olumlu iklimin de dayanağıyla AB ile yaşadığımız meselelerin tahlil yoluna girmesi en büyük temenni. Yeniden Tahıl Koridoru Muahedesi konusunda da ülkemizin birinci imza sürecinde olduğu üzere, yaşanmakta olan krizin aşılması için de gerekli tüm yapan çabayı göstereceğine inanıyoruz.
Bu kritik süreçte AB, bizler için vazgeçilemez bir paydaşlık pozisyonunda olmanın yanında yıllardır ticaret hacmimizin birinci sırasında yer alıyor. Geçtiğimiz yıl 200 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaştığımız AB’ye 103 milyar dolarlık ihracatımız, birebir vakitte ülkemizin toplam ihracatının yaklaşık yüzde 41’ine tekabül ediyor. AB ile sürdürülebilir, takvimi ve kesin sonuçları olan samimi bir ilgiyi yine tanım etmemiz ve belirsizlikleri ortadan kaldırmamızın büyük kıymet arz ettiğini belirtmek istiyorum. Avrupa Birliği, sahip olduğu demokrasi standardı, ekonomik zenginliği ve yüksek hayat kalitesiyle ülkemiz için bir cazibe merkezi olmaya devam etmelidir. Bu hedefle Avrupa Birliği’ne tam üyelik amacı korunmalı ve sürece yeni bir ivme kazandırılmalıdır.”
Bahçıvan, AB ile müzakereler yürütülürken Gümrük Birliği Mutabakatı’nın da günün şartlarına nazaran yine ele alınarak revize edilmesi gerektiğinin altını çizdi.
AB ülkelerine sürdürülebilirlik konusunda sağlanacak dayanak ve ayrıcalıklardan Türkiye’nin de faydalanması gerektiğini tabir eden Bahçıvan, müzakerelerde sürdürülebilirlik ögesine yer verilmesinin yanında özel dalın de görüşmelerde kesinlikle yer alması gerektiğini kaydetti.
Bahçıvan, sanayicilerin ve ticaret erbabının AB ülkelerindeki ortaklarıyla aktif bağlantısı ve eserlerin gaye ülkelerde daha rekabetçi bir formda pazarlanabilmesi için, firmaların çalışanlarının AB ülkelerine rahatça gidebilmelerinin eserlerin bu ülkelere rahat ulaşımı kadar öncelikli olması gerektiğini vurgulayarak, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Öncellikle heyet, firma ve fuar ziyaretleri için Türkiye tarafının üstlendiği vize, evrak, ulaşım, takviye ve finansman üzere maliyetler hayli yüksektir. Özellikle iş insanlarımız için son periyotta en önemli manilerden biri haline gelen vize sorunu konusunda acil rahatlatıcı adımlar atılması gerektiğini yine hatırlatmak istiyorum. Aylar sonraya verilen randevular, kısa periyodik vizeler ve çoğunlukla retle sonuçlanan müracaatlar ile karşı karşıya kalmaktayız. Umuyoruz ki olumlu gelişmeler yalnızca beyanat boyutuyla kalmayıp somut adımlarla daha da ileriye taşınabilir.”
“Ekonomi süratle değişim ve dönüşüm geçiriyor”
İktisadi Kalkınma Vakfı Lideri Ayhan Zeytinoğlu da iktisadın süratle değişim ve dönüşüm geçirdiği bir periyottan geçildiğini aktardı.
Zeytinoğlu, “Ekonomide büyüme, istikrar ve verimliliği yakalama gayretine, dijitalleşen dünyaya, ahenk ve sürdürülebilir üretim ile iş tekniklerine geçiş öncelikleri de eklendi. İklim değişikliği tehdidi her geçen gün şiddetleniyor.” dedi.
Güncellenmiş ve derinleşmiş bir Gümrük Birliği’nin Türkiye’nin Avrupa tedarik zincirlerindeki pozisyonu ve AB pazarındaki rekabet gücü üzerinde son derece tesirli olacağının altını çizen Zeytinoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Özellikle nakliyede Avrupa pazarlarına süratli ve makul fiyatlarda erişim, rekabet gücünün korunmasını da belirleyen kritik bir etken oluşturuyor. Kovid-19 pandemisi sırasında konteynır başına 10 bin doları bulan nakliye fiyatları günümüzde epey ucuzladı. Şanghay’dan Roterdam limanına ulaşımda konteynır fiyatı 1500 avroya düştü. Halbuki ki İstanbul’dan Roterdam’a nakliyede fiyat 2 bin 200 avroyu buluyor. Kamyon ile taşımada ise birebir fiyat 3 bin 300 avroya kadar çıkıyor. Bu durum bilhassa Çin üzere bir ana tedarikçi ile rekabet kelam konusu olduğunda, nakliye fiyatlarının ne kadar belirleyici olduğunu ortaya koyuyor. Kesinlikle demir yollarını modernize ederek ve hızlandırarak nakliyede sürat ve fiyat meselesini çözmeliyiz.
AB, Türkiye’nin Avrupa ülkeleriyle yüksek standartlı demir yolu kontağını sağlayacak olan Halkalı-Kapıkule Demir Yolu Projesi’ne 275 milyon avro fiyatında bir hibe dayanağı sağlıyor. Projenin birinci etabı olan Çerkezköy-Kapıkule çizgisinin yıl sonuna kadar bitirilmesi planlanıyor. Bu üzere ortak projelere IPA fonları, Türkiye Yatırım Platformu ve AB’nin Global Geçit (Global Gateway) üzere teşebbüslerinden kaynak temin etmek mümkün. Küresel Gateway kapsamında AB, 2021-27 yılları ortasında 300 milyar avroluk bir yatırımı mobilize edecek. Bu yatırımlar, partner ülkelerin de muhtaçlıklarını dikkate alan, sürdürülebilir ve yüksek kaliteli projelere aktarılacak. İş dünyası olarak TOBB üzerinden esasen AB’ye entegre olmuş durumdayız.”
