Ticaret Bakanlığı datalarından yapılan derlemeye nazaran, Kovid-19 salgını sürecinde piyasa aksaklıklarına sebep olan haksız ve rekabeti bozucu faaliyetlerin önlenmesine yönelik çalışmalar kapsamında 16 Nisan 2020’de Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarını engellemek ve gerekli hallerde idari para cezası kararı almak gayesiyle Haksız Fiyat Kıymetlendirme Şurası oluşturulmuştu.
Kurul, Ticaret Bakanlığının uyumunda, Adalet, Hazine ve Maliye, Sanayi ve Teknoloji ile Tarım ve Orman bakanlıkları ve TOBB ile TESK’in yanı sıra üretici ve tüketici örgütleri ile perakende kesimini temsil eden 13 üyeden oluşuyor.
Cezaların aktifliğinin artırılması ve caydırıcılığın sağlanması için yapılan Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da geçen yıl yapılan değişiklikle, üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından piyasada darlık yaratıcı, piyasa istikrarını ve rekabeti bozucu faaliyetlerle tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunanlara uygulanan idari para cezasının alt ve üst sonu artırıldı.
Kurulca, geçen yıl fahiş fiyat artışı yaptığı tespit edilen firmalara 14 bin 860 liradan 148 bin 607 liraya, stokçuluk faaliyetinde bulunanlara da 100 bin liradan 2 milyon liraya kadar değişen meblağlarda idari para cezası uygulandı.
EŞ VAKİTLİ DENETİM
Fahiş fiyat artışları ile ilgili Bakanlığa yapılan şikayetler nedeniyle 81 vilayet valiliğine (ticaret vilayet müdürlüklerine) haksız fiyat kontrollerinin gerçekleştirilmesi talimatı verildi. Bu kapsamda, marketler ve toptancılarda temel besin ve tüketim eserlerine yönelik kontroller yürütüldü.
Ülke genelinde eş vakitli olarak 1 Ocak 2022-31 Aralık 2022 tarihlerinde ticaret vilayet müdürlüklerince 46 bin 712 firma ve 274 bin 353 eser denetlendi.
Arz talep istikrarıyla uyuşmayan fiyat artışları gözlemlenen eserler tespit edildi, denetlenen firmaların savunmaları alınarak eserlerin alış ve satış faturaları üzere gerekli bilgi ve evraklar istendi. Firmaların savunmaları ve temin edilen bilgiler, kıymetlendirilmek üzere, Haksız Fiyat Kıymetlendirme Heyetine sunuldu.
Kurul vazifeye başladığı günden bugüne kadar 25 toplantı gerçekleştirdi. Bu toplantılarda, başta bakliyat ve sebze-meyve üzere temel besin unsurları olmak üzere, cerrahi maske ve dezenfektan ile gözetici sıhhat eserleri üzere birçok eser kategorisinde fahiş fiyat artışı yaptığı bedellendirilen 1561 firmaya 59 milyon 432 bin 375 lira idari para cezası uygulanmasına karar verildi.
OTOMOBİL BAYİSİ DENETİMLERİ
Öte yandan, sıfır kilometre araç fiyatlarının düşürülmesi için ÖTV matrahında değişiklik yapan 12 Ağustos 2021 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı sonrasında, Bakanlığa ulaşan şikayet müracaatlarına istinaden müfettişlerce kontroller yapıldı.
Bu kapsamda, 2022 yılında, 14 otomotiv bayisine stokçuluk yaptıkları gerekçesiyle ceza üst hududu olan 545 bin 550 liradan toplam 7 milyon 637 bin 700 lira idari para cezası verildi.
