Tıp alanında geliştirdikleri projelerle Türkiye‘nin yanı sıra Avrupa’da da madalyalar kazanan İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi öğrencisi Mehmet Sertaç Çeküç ve Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencisi Eyüp Alper Saygılı, mühendislik bilimini tıp ile entegre ederek nörolojik hastalıkların teşhis ve tedavisinde süratli ve faal tahliller geliştirmek için çalışıyorlar.
AA’nın, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumunun (TÜBİTAK) desteklediği “Genç Mucitler” isimli evrak haberinin birinci sayısında, tıp ve teknoloji alanındaki gelişmeleri sentezleyerek, nöroloji alanında çalışmalar yapan gençlerin projeleri ele alındı.
Çeküç, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, 2018’de Horoz İbiği (Celosia Agentea) bitkisindeki bir pigmenti saflaştırarak anti-kanser özelliğini araştırma projesiyle İstanbul-Asya bölgesinde birincilik kazandığını söyledi.
Daha sonra bunu çocuk beyin kanser hudut hücre çizgisinde denediklerini ve başarılı sonuçlar aldıklarını belirten Çeküç, şöyle devam etti:
“Böylece pigmentin anti-kanser özelliği olduğunu göstermiş olduk. Bu pigmentin kanser hücre çizgisinde denenebileceğini de gösterdik. Şu anda üzerinde hala çalışıyorum. Bu pigmenti tekrar izole edip nano-partikül biçimine getiriyoruz. Bunu tıpkı hücre sınırında alzaymır modeli üzerinde deniyoruz. Alzaymır hastalarında birikim yapan proteinler var. Bunların birikmesini engellemeye çalışıyoruz. Geliştirdiğimiz bu proje sayesinde hem kanserin hem de epilepsi ve alzaymırın önüne geçmeyi hedefliyoruz.”
Çeküç, bunun devamı olarak da 2021’de “yapay antikorlar” üzerine geliştirdiği projeyle Türkiye birinciliği aldığını tabir etti.
Söz konusu projeyle besinler üzerinde oluşan toksik kimyasalları belirleyebildiklerini anlatan Çeküç, çalışmasına dair şu bilgileri verdi:
“Mesela dondurulmuş deniz eserleri üzere besinlerin üzerine, geliştirdiğimiz ‘etiket’ usulündeki eseri yerleştiriyoruz. Bu sayede hem renginden hem girdiği tepkiden bu eserin bozulmaya başlayıp başlamadığını teşhis edebiliyoruz. Yani eserlere teşhis koyabiliyoruz. Böylelikle besin israfının önüne geçiyoruz. Bu ve birinci projemiz birbirine entegre olduğu için ikisi ismine TÜBİTAK takviyesine başvurarak, projelerimizi geliştirmeye devam edeceğiz.”
“Biyomalzeme teknolojisinin mühendislik kısmını tıp bilimine entegre edeceğim”
Bunların, ilaçları hastaya vermek için bedene entegre edilebilecek biyomalzemeleri de içerdiğini belirten Çeküç, şunları kaydetti:
“Biyomalzeme teknolojisinin mühendislik kısmını tıp bilimine entegre edeceğim. Böylelikle epilepsi ve alzaymır üzere hastalıkların teşhisini asgarî mühlete indirerek, tedavide hastaların daha az etkilenmesini ve süratle güzelleşmesini sağlamayı hedefliyorum. Bu manada bilhassa epilepsi ve alzaymır hastalarının hayatını olağan biçimde devam edebilmesini sağlayacağız.”
ISEF’te derece geldi
Savunma ve ağır makine imalat endüstrisinde kullanılmak üzere atık plastikleri geri dönüştürebilmek ismine bor madenini kullanarak bir eser geliştiren Çeküç, bu çalışmasıyla 2019’da Türkiye’de birincilik elde etti.
Bunun devamı olarak 2021’de dünyanın en büyük üniversite-öncesi bilim ve mühendislik proje yarışı olan Regeneron Milletlerarası Bilim ve Mühendislik Yarışı’nda (ISEF) Türkiye’yi temsil eden Çeküç, 80 ülkeden 1833 finalistin 21 kategoride yarıştığı tertibi dünya 4’üncüsü olarak tamamladı.
Çeküç, TÜBİTAK tarafından seçilerek Türkiye’yi temsil ettiği Avrupa Birliği Genç Bilim İnsanları Proje Müsabakası’nda 2. olarak gümüş madalya aldı.
Kartal Anadolu İmam Hatip Lisesinden mezun olan Çeküç, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa da Tıp Fakültesinde okuyor.
“Yeni tedavi usulleri geliştirmek istiyorum”
Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi 2. sınıf öğrencisi Eyüp Alper Saygılı da Regeneron ISEF 2022’de mühendislik teknolojileri statik ve dinamik kısmında 4’üncülük büyük mükafatı ve Çin Bilim ve Teknoloji Kurulundan (CAST) birincilik özel mükafatını almaya hak kazandı.
Saygılı, TEKNOFEST’te lise kategorisinde “İnsanlık Faydasına Teknoloji” kısmında Türkiye 3’üncülüğünü de elde etti.
Şu anda da nörogenetik ve tümör teşhisi üzerine çalıştığını belirten Saygılı, şu bilgileri paylaştı:
“TÜBİTAK’tan aldığım araştırma bursu ile Yale Üniversitesinde yaz ayında çalışma yapmaya hak kazandım. Buradaki laboratuvarda daha az invazif/girişim içeren ve acı seviyesi ve maliyeti daha düşük olan erken kanser teşhisi metotları üzerine çalışıyoruz. Bu yolları ilerleterek insanların rutin denetimlerde hastalıklarının kolay kolay teşhis edilebilmesini ve tedavinin en süratli, kolay ve faal formda gerçekleştirilmesini amaçlıyoruz.
Gelecekte bu üzere çalışmaları sürdürerek teknoloji ve tıbbı sentezleyerek insanların hayatına dokunabilecek yeni tedavi metotları geliştirmek istiyorum.”
