ÇANAKKALE Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Osman Uysal, sembolik değeri bulunan Çimpe Kalesi’nin yerinin yanlış bilindiğini belirterek, “Bolayır yakınlarındaki tabyanın olduğu yer Çimpe Kalesi değil. 2005’ten 2017’ye kadar Çanakkale‘de yüzey araştırması yaptım. Oraları dolaştım. Raporlarımda ve makalelerimde de zikrettiğim üzere orası muhakkak değil. Orası geç Osmanlı periyoduna ilişkin, 19’uncu yüzyılda inşa edilmiş bir tabya” dedi.
ÇOMÜ İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Osman Uysal, Osmanlıların Rumeli’ye geçerek, beylikten imparatorluğa yükselişinde sembolik değeri bulunan Çimpe Kalesi’nin yerinin yanlış bilindiğini söyledi. Prof. Dr. Uysal, Çanakkale‘nin Gelibolu ilçesine bağlı Bolayır köyü yakınlarında bulunan ve Çimpe Kalesi olarak isimlendirilen yerin Çimpe Kalesi olmadığını söyleyerek, kalenin bulunması için yeni bir yüzey araştırma projesini Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ilettiklerini belirtti. Çimpe Kalesi’nin Osmanlıların Balkanlara geçişinin birinci noktası olarak bilindiğini söyleyen Prof. Dr. Ali Osman Uysal, “Bu açıdan çok kıymetli bir yerdir. Fakat bu yerin günümüzde nereye tekabül ettiği konusunda birtakım tartışmalar var. Osmanlı Beyliği’nin Balkanlara geçişine ve giderek de bu küçük beyliğin bir devlete, oradan da bir imparatorluğa dönüşmesine yer hazırlayan yer olması bakımından manalı bir yerdir” sözlerini kullandı.
‘ÇİMPE HİSARI SEMBOLİK BİR BAŞLANGIÇ, BU YÜZDEN DEĞERLİDİR’
Bizans tarihi açısından Çimpe Kalesi’nin fazla bir değeri olmadığını söyleyen Prof. Dr. Uysal, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Küçük bir hisar. Ama Osmanlı’nın beylikten imparatorluğa dönüşümünü hazırlayan temel gelişmeler bu hisar etrafında oluşmuştur. Çimpe Hisarı sembolik bir başlangıç, bu yüzden pahalıdır ve bundan ötürü da tarih boyunca daima Osmanlı kaynakları buradan kelam etmişlerdir fakat vakit içerisinde bu yer kaybolmuştur. Ancak Osmanlı’nın son devirlerinden itibaren tekrar tarihçilerin burayı merak ettiğini görüyoruz. Çok sayıda Osmanlı kroniğinde ve vakayinamelerinde Osmanlıların Rumeli’ye geçiş öyküsü menkıbevi biçimde anlatılır. Çimpe ismi kaynaklarda farklı imlalarla zikredilir, yeri de farklı mevkilerde gösterilir. Modern araştırmacılar Osmanlı kroniklerinden hareketle Çimpe’yi, Bolayır doruklarının Marmara’ya bakan yamaçlarında ya da o civarlarda arama eğiliminde olmuşlardır. Tarihçiler farklı farklı şeyler söylemişlerdir. Çok çeşitli teklifler var. Şu anda Bolayır’ın yakınlarındaki tabyanın olduğu yer katiyetle Çimpe Kalesi değil.”
‘YÜZEY ARAŞTIRMALARI YAPTIM’
2005’ten 2017’ye kadar Çanakkale‘de yüzey araştırması yaptığını ve o bölgeyi dolaştığını belirten Prof. Dr. Uysal, “Raporlarımda ve makalelerimde de zikrettiğim üzere orası Çimpe değil. Her yıl Rumeli’ye birinci geçiş noktası olarak merasim yapılan yer, yani Bolayır’ın birkaç kilometre doğu tarafındaki tabyalar Çimpe Kalesi değil. Orası geç Osmanlı periyoduna, 19’uncu yüzyıla ilişkin askeri kuruluşlar. Değişen teknolojiye uygun olarak Osmanlı İmparatorluğu orada daha sonra bir dizi tabya yaptı. Bu tabyalar başşehir İstanbul’u koruyabilmek gayesiyle inşa edildiler. Oradaki algıyı değiştirmek gerekiyor. Biz bu durumu Çanakkale Kültür Varlıklarını Müdafaa Bölge Konseyi olarak resmi kararla da tanım ettik. Burada merasimler yapılmaması gerektiğini söyledik fakat bir sefer bunu hafıza tutmak lazım” açıklamalarında bulundu.
‘ÇİMPE KALESİ’Nİ ARAŞTIRMAK İÇİN YENİ BİR PROJE SUNDUM’
Çimpe Kalesi’nin geniş bir bölgede aranması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Uysal, “Daha kapsamlı araştırma yapmak lazım. Ben evvelki yüzey araştırmamda Çanakkale ile sonlu kaldığım için Tekirdağ tarafına ve Edirne tarafına geçemedim. Bölge heyetinin da talebi doğrultusunda Çimpe Kalesi’ni araştırmak için Kültür ve Turizm Bakanlığı’na tekrar yüzey araştırması için yeni bir proje sundum. Artık bunun alanda bir lokalizasyonunun yapılması lazım. Bahsedildiği üzere Şarköy civarında bir yerleşim yeri midir, daha farklı bir yer midir? Ben daha farklı bir yer olduğunu düşünüyorum lakin arşiv evraklarına yeterli bakmak lazım. Eski haritaları da dikkate almak gerekiyor. Zira bazen onlar işaret edebiliyorlar. Bunun dışında kapsamlı bir literatür araştırması yapmak lazım. Çağdaş tetkikleri, araştırmaları toparlamak ve bütün bunları bir de bir saha araştırmasıyla birleştirip, sahiden lokalizasyon için sonuca ulaşmak gerekiyor. Vakit içerisinde yeri kaybolup gitmiştir lakin biz tarihi kaynaklardan Gazi Süleyman Paşa’nın oraya bir mescit yaptırdığını, hatta bir imam ve kadı tayin ettiğini biliyoruz. Arkeolojik açıdan baktığımızda elbette evvel Çimpe Kalesi’nin yerini lokalize etmek lazım ve bu husustaki baş karışıklığına son vermek gerekir. Bunun içinde sağlıklı bir yüzey araştırması şart” diye konuştu.
