Türkiye’nin en çok ithal ettiği tarım eserleri olan buğday ve ayçiçeği yağında memleketler arası piyasada fiyatlar gerilemeye devam ediyor. Buğday fiyatları Rusya-Ukrayna savaşı öncesi tonu 335 dolardayken, savaş sonrası 530 dolara kadar yükseldi. Lakin son devirde buğdayın ton fiyatı 300 doların altını gördü. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) 28 Mart’ta yaptığı ihalede verilen en düşük teklif ise 281,90 dolar oldu. Tekrar ham ayçiçek yağı ise milletlerarası piyasada tonu 2150 bin dolara kadar çıktı, ancak son devirde 900 dolar düzeyine kadar düştü.
Uluslararası Un Sanayicileri ve Hububatçılar Birliği (IAOM) Avrasya Lideri Dr. Eren Günhan Ulusoy, milletlerarası piyasada fiyat düşüşünün Rusya’nın geçen dönem 100 milyon tonu aşan üretimi ile dönem boyunca 45 milyon tondan fazla ihracat maksadının çok tesirli olduğunu belirtti. Ulusoy, ayrıyeten tahıl koridorunun çalışır vaziyette olması ve Ukrayna’dan sevkiyatların devam etmesinde fiyatlardaki düşüşü destekleyen ögeler olduğunu kaydetti. Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Ukrayna’da yaşanan üretim eksikliği ve sevkiyat aksamalarını, Rusya’nın gerçekleştirmiş olduğu ek ihracatla dengelendiğini söz eden Ulusoy, “Yeni döneme yaklaşırken 2023/24 dönemi için Milletlerarası Tahıl Konseyi’nin (IGC) birinci kestirimlerini yayınladı. Buna nazaran önümüzdeki dönem dünyada 787 milyon ton üretim 794 milyon ton tüketim olması öngörülüyor. İçinde bulunduğumuz döneme başlarken 275 milyon ton olan devir stoklarının 286 milyon ton olarak devretmesi bekleniyor. IGC’ye nazaran bu zaman 23/24 dönemi sonunda ise 279 milyon tona düşecek. Yani şu ana kadar artan stokların, yeni dönemde azalmaya başlayabileceği iddia ediliyor. Buna nazaran, fiyatlar hasattın en süratli devirlerinde, temmuz ağustos aylarında 250 dolar civarına kadar gevşeyebilir, sonrasında yavaş yavaş artış gösterebilir” dedi.
“RUSYA’NIN SATACAĞI PAZARLAR SINIRLI”
Dünyada yaklaşık 800 milyon ton buğday üretiminin olduğunu ve bunun 100 milyon tonunun Rusya’da üretildiğine dikkat çeken Agrolino Türkiye İdare Konseyi Lideri Şaban Buttanrı, Avustralya ve Kazakistan’a mahsulün de güzel olduğunu aktardı. Rusya’da çok önemli bir stokun olduğunu ve ambargodan ötürü çok sonlu alıcısının bulunduğunu belirten Buttanrı, “Avustralya ve Kanada’daki yüksek mahsul Asya pazarına yönelince, Rusya’nın satacağı pazarlar sonlu kaldı. Rusya’da fiyatlarını düşürerek alıcı bulmaya çalışıyor. Başka kritik bir husus ise Mısır, Libya ve Lübnan üzere alıcıların parası yok, Rusya’dan alım yapan pazarlar içinde tek parası olan ülke Türkiye” dedi.
RUS ÇİFTÇİSİ BUĞDAYI TARLADA 100-125 DOLARA SATIYOR
Buğday fiyatları proteinine ve limanına nazaran tonunun 280-300 dolar bandında satıldığını belirten Buttanrı, çok dazla bir düşüş beklemediğin, zira üretim maliyetlerinin yüksek olduğunu söyledi. 300 dolara satılan Rus buğdayının 75 dolarının ihracat vergisi var, 70 dolarının gemi navlun 30 doları liman ve tarladan limana maliyetinin olduğunu açıklayan Buttanrı, bunun da Rus çiftçisinin 100-125 dolara tarladan satış yaptığı manasına geldiğini belirtti. TMO’nun son çıktığı buğday ihalesinde çıktığı sayının yarısını aldığını ve bir kısmını ise yüksek bularak almadığını lisana getiren Buttanrı, “Aslında haziran temmuz 2023 yükleme yerine ağustos-eylül yüklemeyi birebir fiyatlardan, yeni mahsul olarak ve depo maliyetini satıcılara yükleyebilirdi. Fakat tekrar de aldığı fiyatlar çok makûs değil” ifadelerini kullandı
RAF FİYATI 130 TL BANDINA GELDİ
Ayçiçek yağının memleketler arası fiyatına da değinen Buttanrı, düşen fiyatlardan ötürü önemli alımların yapıldığını ve çok uzun müddettir yağ fiyatlarını bu düzeylerde görmediklerini aktardı. 900 dolar düzeyinden alınan ham ayçiçek yağının raflarda 5 litrelik fiyatının 125 ile 130 lira bandında satışa sunulması gerektiğini söz eden Buttanrı, “Çok uzun müddettir bu fiyatları görmedik ve önemli alımlar yapılıyor. Şu an Rusya ve Ukrayna’da toplamda 12 milyon ton çekirdek var ve bunun karşılığı 5 milyon ton ham yağ manasına geliyor. Yani hala bölgemizde önemli stoklar var” halinde konuştu.
AYÇİÇEK YAĞI EN UCUZ YAĞ OLDU
Ham ayçiçek yağ fiyatının 900 altın görmesinin akabinde süratlice toparlanarak yükseldiğini kaydeden Solventum İdare Konseyi Lideri Onat Angı, Türkiye’de en son 930 dolara Marmara teslim sürecin olduğu bildirdi. Yurtdışında palm ve soya yağı fiyatları ayçiçek yağların nazaran daha kıymetli olduğunu bildiren Angı, “Türkiye teslimi nisan yükleme palm yağı 1005 dolar teklif edilirken, ayçiçek yağının 930 dolara satılması sıra dışı bir durum. Ayçiçek yağının kısa vadede Ukrayna ve Rusya’daki stok fazlalığı ve alıcıların düşen piyasalarda almaktan imtina etmesi ile çok düşük fiyatlandığını düşünüyorum. Alım iştahının kesilmesinde Hindistan’da 1 Nisan itibariyle devreye giren yüzde 5,5 ithalat vergisinin de tesiri oldu. Ayçiçekte daha fazla düşüş beklemiyorum hatta bir ölçü toparlanma ile 950-1000 dolar bandına gerçek fiyatlanabilir” dedi.
