Çanakkale‘nin Ayvacık ilçesine bağlı Gülpınar köyündeki Apollon Smintheus Tapınağı’nda 2023 yılı hafriyat çalışmalarında tapınağın kuzeybatısında kalan nekropoliste (mezarlıkta) Roma İmparatorluğu devrine ilişkin 2 bin yıllık anıt mezar bulundu. Mezar odasındaki tekne içinde ortaya çıkan, bütünlüğü bozulmuş ve karışmış haldeki iskeletler üzerindeki birinci değerlendirmelerde çocuk ve yetişkin ondan fazla bireyin bu mezara gömüldüğü ortaya çıktı.Bu mezarın planı ile Smintheion’da Roma İmparatorluk periyodunda anıt mezarların varlığını anladıklarını belirten araştırmacılar, bu türlü bir mezar varlıklı kişi yahut bireyler tarafından yaptırılmış olabileceği söz ediyor.
Ayvacık ilçesine bağlı Gülpınar köyündeki Apollon Smintheus Tapınağı’nda 1980 yılında başlayan hafriyat ve onarım çalışmaları bu yıl Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Arkeoloji Kısmı’ndan Doç. Dr. Davut Kaplan başkanlığında, farklı bilim kollarından uzman ve öğrencilerden oluşan yaklaşık 20 kişilik bir grupla gerçekleştirildi. Çalışmalar Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk Tarih Kurumu ve İçdaş A.Ş. tarafından destekleniyor. 15 Haziran’da başlayan hafriyat çalışmaları bu yıl 1 Ekim tarihi itibariyle sonlandırıldı. Bu yılki hafriyat çalışmaları Apollon Smintheus Tapınağı’nın kuzeybatısında kalan nekropoliste (mezarlık) sürdürüldü. Üç farklı noktadaki hafriyatlarda iki mezarın yanı sıra kimi yapılara ilişkin temel kalıntıları ortaya çıkarıldı. Tapınağının kuzeybatısında kalan nekropoliste (mezarlıkta) Roma İmparatorluğu devrine ilişkin 2 bin yıllık anıt mezar bulundu. Mezar odasındaki tekne içinde ortaya çıkan, bütünlüğü bozulmuş ve karışmış haldeki iskeletler üzerindeki birinci değerlendirmeler çocuk ve yetişkin ondan fazla bireyin bu mezara gömüldüğü ortaya çıktı. Bu mezarın planı ile Smintheion’da Roma İmparatorluk periyodunda anıt mezarların varlığını anladıklarını belirten araştırmacılar, bu türlü bir mezar varlıklı kişi yahut şahıslar tarafından yaptırılmış olabileceği kaydediyor.Bu alandaki hafriyatları gerçekleştiren takım üyesi Dr. Öğretim Üyesi Hüseyin Yaman, “Nekropolisteki çalışmalarla burada var olmuş kişi ve toplulukların meyyit gömme geleneklerine ait bilgiler edinmekle birlikte, kutsal alandaki yapıların yayılım alanının öbür bir sözle kutsal alanının sonlarının belirlenmesine katkı sağlamayı amaçlıyoruz. Bu gayeye uygun olarak üç farklı noktada yaptığımız hafriyatlarda iki mezarın yanı sıra kimi yapılara ilişkin temel kalıntıları ortaya çıkarıldı. Sırf temelleri sağlam kalabilmiş tek odaya sahip olduğu anlaşılan anıt mezarın ele geçen buluntulara nazaran günümüzden yaklaşık 2000 yıl önceye yani M.S. 1’inci yüzyıla ilişkin olduğunu düşünüyoruz. Mezar odasındaki tekne içinde ortaya çıkan, bütünlüğü bozulmuş ve karışmış haldeki iskeletler üzerindeki birinci değerlendirmeler çocuk ve yetişkin ondan fazla bireyin bu mezara gömüldüğüne işaret etti. Lakin ayrıntılı incelemeler bu mezardaki gömüler hakkında daha kapsamlı bilgiler sunacak. Bu mezarın planı ile Smintheion’da Roma İmparatorluk periyodunda anıt mezarların varlığını anladıklarını belirten araştırmacılar, bu türlü bir mezar varlıklı kişi yahut şahıslar tarafından yaptırılmış olabileceği görüşündeler” dedi. Alanda sürdürdükleri bu yılki çalışmalarla 1990’lı yılların başındaki hafriyattan sonra nekropoliste yeni sonuçlar elde ettiklerini vurgulayan Hüseyin Yaman, mezarlarla birlikte Geç Roma devrine ilişkin birtakım duvarlar ve taş döşeli bir avlunun yahut çıkmaz sokağın bir kısmı ve yuvarlak planlı küçük havuz gibisi bir yapı ortaya çıkartıldığını söz ederek, “Yuvarlak planlı, tabanı kireç kaplı yapı birinci müşahedelere nazaran bir işliğin modülü olarak değerlendirildi. Üç açmadaki hafriyat çalışmalarının yanı sıra bu alanda jeofizik çalışmalar da yapıldı ve birinci sonuçlar farklı yerlerin varlığını gösterdi. Önümüzdeki yıllarda çalışmaya devam edilecek. Bu alanda ortaya çıkması olası mezar öteki yerlerin sayısının artmasıyla birlikte gömü gelenekleri, mezar tipleri, kutsal alanın sonlarının değişimi ve mimari evreler hakkında çok daha kapsamlı bilgiler edinebileceğiz” diye konuştu. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sanat Tarihi Kısmı Öğretim Üyesi, Hafriyat Lider Yardımcısı Doç. Dr. Oğuz Koçyiğit ise, “Kazı çalışmaları 15 Haziran’da başladı. 1 Ekim’e kadar devam etti. Bu süreçte bilhassa nekropol alanına yoğunlaştık. Hafriyat evindeyse ofis çalışmalarımız ve laboratuvar çalışmalarımız devam etti. Ayrıyeten haritalama ve belgeleme çalışmalarına da yük verdik. Hafriyat alanında son birkaç yıldır ağır bir belgeleme çalışması sürdürüyoruz. Haritalama bu manada bizim için değerli. Mevcut yapıların planlarını çıkarmaya kent planına aktarmaya çalışıyoruz” halinde konuştu.
