Dünyanın en uzun orta açıklıklı asma köprüsü olan 1915 Çanakkale Köprüsü, yapı güvenliğinin takibini sağlayan teknolojik ögeleriyle da öne çıkıyor.
Çanakkale Deniz Zaferi’nin 107. yıl dönümünde 18 Mart 2022’de hizmete açılan 4 bin 608 metre uzunluğundaki 1915 Çanakkale Köprüsü’nün tüm ana ve alt sistemleriyle otoyol irtibatları, Asya yakasında inşa edilen Ana Denetim Merkezi’nden 331 kamera ve monitörle yüksek teknoloji sayesinde kesintisiz izleniyor.
Anadolu Ajansı grubunca görüntülenen Ana Denetim Merkezi’ne alternatif olarak doğal afet üzere harikulâde durumlarda devreye girecek ikinci denetim merkezi ise Asya Bakım İşletme Merkezi’nde yer alıyor.
Otoyol ve köprü üzerindeki tüm altyapı sistemleri, birinci sefer bu projede kullanılan fiber optik kablo ağı ile entegre edildi. Projede uygulanan sistem mimari dizaynları, tekrar projede birinci defa uygulanan trafik ve meteorolojik risk tahlilleri yapılarak trafik güvenliği en üst düzeye çıkarıldı.
Ana Denetim Merkezi’nde projeye özel olarak tasarlanmış ve tüm alt sistemlerin tek orta yüz üzerinden idaresini sağlayan Merkezi Kontrol Denetim ve Data Toplama Sistemi (SCADA) devreye alındı. SCADA, ileri teknolojiye sahip Yapı Sıhhati İzleme Sistemi ile Ulusal Fiyat Toplama Sistemi’ne entegre edildi.
Tüm alt sistemlerden toplanan bilgiler, küresel kesintisiz data merkezi standartları düzeyini belirleyen “TIER 3” düzeyinde kurulan ana data merkezinde depolanıp işleniyor.
Doğal afet için kurtarma merkezi ve yapay zekayla müdahale
Doğal afet ve gibisi durumlarda otomatik olarak devreye girmek üzere hazırlanan ve TIER 3 düzeyinde tasarlanan Felaket Kurtarma Merkezi de kesintisiz bir operasyon idaresi sağlıyor.
Türkiye’de birinci, dünyada ise sayılı projelerde kullanılan “LED Otoyol Aydınlatma Sistemi”yle güç tasarrufu sağlanırken, karbondioksit salınımının önüne geçiliyor.
Ana Denetim Merkezi’nin alanında uzman operatörleri tarafından izlenerek yönetilen akıllı ulaşım sistemleri kapsamında köprü üzerinde 98 termal bilhassa olay algılama kamerası yerleştirildi. 8’i köprü kulelerine bulunan 39 yüksek çözünürlüklü PTZ kameranın yanı sıra otoyol kavşak bölgelerine yerleştirilen 52 olay algılama kamerası ve gişe merkezlerinde bulunan 10 hareketli PTZ kamerayla trafik seyri 24 saat sevk ve yönetim ediliyor.
Otoyolun kavşak bölgelerinde ve köprünün giriş ve çıkışlarında bulunan 24 değişken ileti işareti ekranı ve 10 değişken trafik işareti ekranı yer alıyor.
Otoyol ve köprü üzerinde gerçekleştirilen bakım, tamirat çalışmalar esnasında yahut trafik kazası, yangın üzere olağan üstü durumlarda bu ekranlar üzerinden şoförler trafik güvenliği için anlık olarak bilgilendiriliyor.
Köprünün yapısal sıhhatinin denetimi ise 27 farklı sensör kümesinden oluşan ve bin 80 sensörden elde edilen anlık dataları işleyen Yapı Sıhhati İzleme Sistemi ile sağlanıyor. Merkez tarafından işlenen verilen sayesinde köprünün aktüel durumu anlık olarak izlenip bakım, tamir ve planlamaları optimize edebilen tasarım araştırmaları gerçekleştirilebiliyor.
Sistem altyapısı sayesinde köprü üzerindeki 4 başka meteoroloji istasyonu ile ölçümü yapılan rüzgar şiddetinin tehlikeli düzeyde arttığına ait data alındığında, zımnî buzlanmaya sebep olabilecek hava değişimine ait bilgi tespit edildiğinde, otoyol üzerinde bulunan değişken bildiri işareti ekranlarından şoförlerin suratlarını düşürmesine yönelik ikaz bildirileri yapay zeka dayanaklı trafik idare sistemi ile otomatik gösterim olarak yayınlanıyor.
Köprünün teknolojik altyapısı ve teknolojik sistem altyapısına tam entegre data bağlantı ağı ile yapay zeka dayanaklı büyük bilgi sürece kapasitesine sahip bir işletme tertibi oluşturuldu.
Rutin olmayan bir durum yaşandığında sistemler alarm veriyor
1915 Çanakkale Köprüsü’nün asma köprü mühendisi Şeyma Serin Okur, Ana Denetim Merkezinde vazifeli uzman operatörlerin, köprüde rutin olmayan bir durum yaşandığında alarma geçtiğini söyledi.
Kısa müddette görevlilerin duruma müdahale ettiğini belirten Okur, “Köprünün yapısal sıhhatinin denetimi ise sensörlerden elde edilen anlık dataları işleyen yapısal sıhhat izleme merkeziyle sağlanıyor. Bu sistem sayesinde köprünün yeni durumu anlık olarak izleyebiliyoruz.” dedi.
Trafiğin güvenliğini sağlayabilmek için şoförleri köprüdeki dijital ekranlardan yönlendirdiklerini bildiren Okur, “Örneğin rüzgar yükü arttığında yani köprü üzerindeki meteoroloji istasyonlarından bu türlü bir bilgi alındığında şoförlerin güvenliğini sağlayabilmek için bu ekranlar üzerinden suratlarını azaltmaları tarafında bilgiler gönderebiliyoruz.” sözünü kullandı.
Okur, köprünün öteki öne çıkan teknolojik özelliklerine ait şu bilgileri verdi:
“Kuleler ve tabliyelerin olduğu noktalarda, birleşim noktalarında hidrolik tamponlar bulunuyor. Zelzele esnasında bu hidrolik tamponlar sensörler vasıtasıyla faal hale geliyor ve köprünün tabliyelerinin enine tarafta hareket etmesini engellemiş oluyor. Ayrıyeten kulelerin bulunduğu üst bloklarda faal kütle sönümleyicilerimiz var. Bunlar da tekrar sarsıntı esnasında kulelerin enine taraftaki hareketlerini engelleyerek ve salınımını azaltarak zelzeleye karşı bir direnç oluşturuyor. Ana Denetim Merkezi’nde en küçük aksilikten zelzele ve doğal afet üzere en büyük aksiliğe kadar bunlara karşı bir tedbir alabilecek halde tüm bildirimler buraya düşüyor ve gerekli operasyon gerçekleştiriliyor.”
