Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), 9 Şubat 2023 tarihli zelzele ön kıymetlendirme raporunu açıkladı. Raporda en dikkat çeken husus AFAD ile ilgili kıymetlendirme oldu. TMMOB, “AFAD bir yandan gerek kapasite gerek vaktinde ve faal kararlar alma konusunda son derece yetersiz kalmış, öbür yandan sivil toplumun çalışmalara iştirakini engelleyerek vahametin artmasına yol açmıştır” dedi. Ön Kıymetlendirme Raporunda; Adana, İskenderun, Antakya, Kırıkhan, Nurdağı ve Gaziantep vilayet ve ilçelerinde yapılan inceleme, müşahede ve görüşmelerde edinilen birinci bulgulara yer verildi.
İşte TMMOB Raporundan Unsurlar:
1- En temel sorun zelzelenin büyüklüğüne karşı Hükümetin münasebetiyle AFAD’ın geç harekete geçmesi olmuştur. Bu nedenle arama kurtarma çalışmalarında son derece değerli olan birinci 1,5 gün kaybedilmiş, sarsıntı bölgelerine, bilhassa ilçelerde ikinci gün öğlenden itibaren kurtarma çalışmaları başlatılmıştır.
2- Her türlü afet çalışmasında tek kamusal yetkili olan AFAD bir yandan gerek kapasite gerek vaktinde ve aktif kararlar alma konusunda son derece yetersiz kalmış, başka yandan sivil toplumun çalışmalara iştirakini engelleyerek vahametin artmasına yol açmıştır. AFAD’ın bu başarısızlığına karşın çeşitli tertipler ve sivil toplum hem arama kurtarma çalışmalarında hem de gerekli yardımları temin etme konusunda değerli katkıları sağlamıştır.
3- Kurtarma çalışmalarında kullanılacak makine ve ekipman eksikliği, kurtarma çalışmalarının son derece yavaş yürütülmesine neden olmuştur. Sarsıntının birinci dört gününde uyum sorunu hala çözülememiş olduğu üzere barınma ve iaşe meseleleri da büyük ölçüde devam ettiği görülmüştür.
Acil meseleler: Çadır ve Tuvalet Eksikliği
4- İaşe meselelerinin 3. Günden itibaren azalmaya başladığı, birinci 4 gün çadır sorunun çözülememiş olduğu, bilhassa yıkımın büyük olduğu Antakya’da çadır ve tuvalet problemlerinin epey acil ve öncelikli sorun olduğu, bu durumun salgın hastalık riski taşıdığı tespit edilmiştir.
5- Arama kurtarma çalışmalarının 5. Günden itibaren, canlı bulgusu olan yerler dışında faaliyetin enkaz kaldırma faaliyetine dönüştüğü görülmüştür.
Ekipler Ulaşım Sıkıntılarıyla Karşılaştı
6 – Arama kurtarma faaliyetleri yürüten madencilerin günde 20 saate varan, vakit zaman 50 saat aralıksız çalışarak büyük bir özveri gösterdikleri, fakat barınma ve ulaşım problemleri yaşadığı, kendi araçları bulunmayan takımların ne yazık ki otostop yapmak zorunda oldukları, bu meseleler arama kurtarma çalışmalarına epey olumsuz yansımıştır.
7 -Tüm özverili çalışmaya karşın makine ve ekipman yetersizliği nedeniyle çalışmalarda istenen sonuç elde edilememiştir.
8- Bilhassa Antakya ve Kırıkhan’da taşınabilir bağlantının sorunun 5. Günde giderilememiş olmasının kurtarma ve yardım çalışmalarını önemli olarak etkilediği, geçen bu denli vakte rağmen seyyar taşınabilir yapı güçlendirilememiş, bağlantı altyapısı geliştirilememiş olması sorgulanmalıdır. (BSHA – Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı)